Moskvada strateji məğlubiyyət ssenarisi müzakirə olunmağa başlayıb
4-07-2022, 10:50
Hərbi ekspertlər Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsində operativ fasilə olacağını proqnozlaşdırsalar da, əslində bu, baş verməyib. Bu vəziyyətin səbəbləri hərbi deyil, siyasidir. Putinə ən azı hansısa bir qələbə lazımdır və o, bunun üçün üçün istənilən qiyməti ödəməyə hazırdır.
Severodonetskə hücumda rus ordusu o qədər böyük itki verdi ki, onun indi real ehtiyatı yoxdur. Ukrayna kəşfiyyatının qeyd etdiyi kimi, Lisiçanskda irəliləyən bölmələri gücləndirmək üçün alay taktiki qrupları cəbhənin digər bölmələrindən tam qüvvə köçürülür. Xüsusilə, İzyum və Popasnı altından, eləcə də Donetskdən. Təcavüzkarların bu cür cəmləşməsi onlara Lisiçanska doğru iki istiqamətdə yavaş-yavaş irəliləmək imkanı verir.
Döyüşlər hələ ki, kənarda gedir və şəhərin mühasirəyə alınması təhlükəsi var. Luqansk vilayət hərbi administrasiyasının rəhbəri Sergey Qayday bir sıra Ukrayna telekanallarının efirində analitiklərin Lisiçanskın mövcud mühasirəyə alınma riski ilə bağlı dediklərini təsdiqlədi. Lakin Ukrayna hərbçiləri bütün xəritəni aydın şəkildə görürlər və vəziyyəti nəzarətdə saxlayırlar.
Eyni zamanda, Ukrayna Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahının Baş Əməliyyat İdarəsinin rəis müavini Aleksiy Qromov deyib ki, Ukrayna ordusu Donetsk bölgəsində uğurlu əməliyyat keçirərək Kuraxov istiqamətində Pavlovka kəndini azad edib. Qromovun sözlərinə görə, Ukrayna Silahlı Qüvvələri Xerson vilayətinin Potemkino kəndindən işğalçıları sıxışdırıb çıxara bilib. İşğalçıların müdafiə cəhdlərinə baxmayaraq, ukraynalı hərbçilər işğalçılara itkilər verdirərək bəzi istiqamətlərdə irəliləməyə nail olurlar.
Öz növbəsində, Xarkov Regional Hərbi Administrasiyasının rəhbəri Oleq Sinequbov “RBC-Ukrayna”ya müsahibəsində deyib ki, “Silahlı Qüvvələrimizin uğurları arasında Barvenkovonu geri almağımız da var. Bu şəhərin yaxınlığında hərbi əməliyyatlar gedir. Düşməni şəhərə buraxmamağımız isə çox əlamətdar nəticədir, çünki bu cür çəkindirmə ona çox baha başa gəlir. Təcavüzkar orada canlı qüvvə, texnika və aviasiya baxımından çox ciddi itkilər verir. Bu yaşayış məntəqəsinin vacibliyi həm də ondan ibarətdir ki, rus komandanlığı Xarkova hücum planlarından əl çəkməyib. Bu dəfə cənubdan cəhd edirlər”.
İyulun 1-nə keçən gecə Luqansk vilayətinin Alçevsk rayonu, işğal altında olan Kadiyevkada sursat anbarı raket atəşinə məruz qalıb. Bir neçə gün əvvəl Ukrayna artilleriyası Donetsk, Zımoqorye şəhəri və Beloye kəndindəki anbarlara zərbələr endirib. Rusiyanın putinyönlü mətbuatında yazdıqları kimi, bu, Ukrayna Silahlı Qüvvələrində Qərb artilleriyasının, o cümlədən Amerikanın M142 HIMARS reaktiv yaylım atəş sistemlərinin meydana çıxmasından sonra mümkün olub. Bütün bu məntəqələr rus qoşunlarının kifayət qədər dərin arxasında yerləşir.
Diplomatik sahədə Rusiya uzunmüddətli nəticələrə səbəb olacaq iki çox həssas məğlubiyyətlə üzləşdi. Əvvəlcə G7-nin toplantısında, sonra isə NATO-nun Madriddə keçirilən sammitində Ukraynaya qeyd-şərtsiz və lazımi qədər dəstək təsdiqləndi. Faktiki olaraq, Qərb Moskvaya xəbərdarlıq etdi ki, o, Kiyevə təcavüzkara hər hansı güzəştə getməsi üçün təzyiq göstərmək cəhdlərindən imtina edir. İndi hər şey döyüş meydanında həll olunacaq.
Bu, çox ciddi zərbədir, çünki Rusiyada iqtisadi vəziyyət sürətlə pisləşir və Kreml üçün Kiyevi danışıqlara məcbur etmək çox vacibdir.
Bu məqama NATO ölkələrinin ordularını yenidən silahlandırmaq qərarı da daxil edilməlidir. Rusiyanın qalib gəlmək şansı olmayan yeni silahlanma yarışı başlayır. Ukrayna ilə müharibənin hər günü Moskvaya 1 milyard dollara başa gəlir və itkilər artdıqca xərclər də artır. Apreldə büdcə kəsiri çoxaldı, may ayında da eyni şey oldu. Hətta yüksək səviyyəli dövlət məmurları da etiraf edirlər ki, il ərzində 1 trilyon rubl kəsir yaranacaq. Bu, Rusiyada çoxdandır ki, baş vermirdi.
İkincisi, İsveç və Finlandiya sürətləndirilmiş prosedura əsasən NATO-ya qəbul edilir. Alyansın əhəmiyyətli dərəcədə güclənməsi ilə yanaşı, NATO Üzvlük Fəaliyyət Planı adlanan formada çoxmərhələli prosedurdan çıxmaq üçün presedent yaradılıb. Madriddə deyilirdi ki, müharibə bitdikdən sonra Ukraynanın Alyansa qəbul olunmaq üçün hər cür şansı var. Putin Kiyevin, eləcə də Tbilisinin, daha sonra Kişinyovun bloka daxil olmasının qarşısını almaq üçün müharibəyə başladı və tam əksini əldə etdi. Ümumiyyətlə, NATO Rusiya ilə sərhədini genişləndirib, Sankt-Peterburqa, Moskvaya yaxınlaşıb, bunda Rusiyadan başqa günahkar yoxdur.
Müharibədə hərbi-strateji vəziyyətə qayıtsaq, o zaman rus qoşunlarının nəyin bahasına olursa-olsun, Luqansk vilayətinin inzibati sərhədlərinə çatmaq cəhdləri ilə yanaşı, Moskva komandanlığı Qara dənizdə strateji məğlubiyyətə tab gətirməli olur. Ukrayna artilleriyasının İlan adasına silsilə hücumlarından sonra rus qoşunları, sözün əsl mənasında, oradan qaçmalı olublar. Atəşdən sağ çıxanların hamısı iki rezin qayıqla təxliyə edilib. Onların hər birində 20 nəfər yerləşə bilər. Atəşdən sonra orada nəsə qalıbsa belə, bütün avadanlıqlarla tərk etməli oldular.
Qeyd edək ki, atışmalarda Ukrayna dizaynlı və istehsalı olan “Boqdana” haubitsaları fərqlənib. Onlar müharibənin başlamasına bir neçə gün qalmış Ukrayna Silahlı Qüvvələrində istifadəyə verilib. Təəssüf ki, ukraynalı artilleriyaçılarda belə silahlar çox azdır.
Rusiya Müdafiə Nazirliyi adadan getməyi xoş niyyət kimi təqdim etməyə çalışsa da, əslində nə baş verdiyini hamı anladı. Rusiya ictimaiyyətində sanki isteriya və hətta çaxnaşma yüksəldi. Və bir şey var. Bloger Mizantrop acı istehza ilə yazıb: "Tezliklə! Rusiya Müdafiə Nazirliyi: Bu gün xoşməramlı addım olaraq Rusiya hərbçiləri Krım yarımadasındakı tapşırıqlarını yerinə yetirib və oradakı qarnizonları geri çəkiblər”.
Bu yazı təkcə təkcə işğal olunmuş ərazilərdəki işğalçıların əlaltılarının deyil, həm də Krımda getdikcə artan qeyri-müəyyənliyi əks etdirir. Dərhal olmasa da, bu və ya digər şəkildə yarımadanı tərk etməli olacaqsınız. Və nə qədər tez çıxsanız, bir o qədər yaxşıdır.
Qeyd edək ki, İlan (Zmeyinı) adası təcavüzün ilk günündə ələ keçirilib. Həmin vaxtdan ora raket əleyhinə sistemlər, radar avadanlıqları və xeyli miqdarda sursat gətirilib. Serpantin Qara dənizin şimal-qərb hissəsində çox mühüm mövqe tutur. Onun üzərində olan işğalçılar Dunay çayının ağzında nəqliyyatı bağlaya, Odessanı təhdid edə və radar sistemləri ilə təkcə Ukrayna sahillərini deyil, Rumıniyanı və Bolqarıstanın kiçik bir hissəsini də görə bilərdilər.
İndi bütün bunlar dönməz şəkildə keçmişdə qaldı. Ukraynalı hərbi-siyasi müşahidəçi Oleksandr Kovalenkonun sözlərinə görə, bu günə qədər Ukrayna Silahlı Qüvvələri Qara dənizin blokadadan çıxarılmasının birinci mərhələsini başa vurub və Rusiya Hərbi Dəniz Qüvvələrinin Qara dənizdə Ukraynanın sahil zolağından 200 km-dən yaxın məsafədə yerləşməsininin onlar üçün təhlükəli olduğu şəraiti yaradıb.
Moskvada Zmeyinı adasından qaçışdan sonra strateji məğlubiyyət də müzakirə olunub. Belə sözlər işlətmirlər, amma kontekstdən aydın olur. Rusiyanın “Nezavisimaya qazeta” qəzetində hərbi ekspert, istefada olan general-leytenant Yuri Netkaçev vəziyyəti aydın şəkildə təsvir edib: “Rusiyanın nisbətən uzun müddətdir Donbass ərazisini necə geri almağa çalışdığı və Nikolayev və Krivoy Roq istiqamətlərində müdafiə xətləri qurması fonunda mən Odessa vilayətinə nəzarətdən danışmağı yersiz hesab edirəm. İndi NATO-nun Ukraynaya hərbi yardımın yeni mərhələsinə başladığı və Ukraynanın əks-hücum hazırladığı bir şəraitdə rus qoşunları cənubda Xersonu və nəzarət etdikləri Zaporojye rayonlarının bir hissəsini saxlamaq vəzifəsi ilə üz-üzədir”.
Bu, belədir. Bütün cəbhə boyu hücumdan söhbət getmir. Ukraynanın qaçılmaz əks-hücumları qarşısında ruslar heç olmasa, ələ keçirilən yerləri saxlamağa çalışırlar. Daha çoxuna isə iddia etmək belə, gülüncdür. Rusiya ordusunda fərarilik artmaqdadır. Ukrayna Müdafiə Nazirliyinin Baş Kəşfiyyat İdarəsinin məlumatına görə, işğal altında olan Kalinovkada, Xerson vilayətində 18-20 yaşlı fərarilər qrupu peyda olub. Onlar rus hərbi geyimində, nişansız və baş geyimi olmadan yerli sakinlərdən yemək və su istəyirlər. Çox güman ki, onlardan biri yaralanıb. Onların 3 pulemyotu var. Krıma doğru hərəkət edirlər. Eyni zamanda, onlar yalnız gecələr hərəkət edirlər və gündüzlər gizlənirlər. Qaçaqlar Arabat ayrıcı vasitəsilə Krıma getməyə çalışırlar. Bu marşrut təhlükəsiz hesab olunur və yaxşı qurulmuşdur.
Eyni zamanda, Ukrayna Təhlükəsizlik Xidməti tərəfindən dinlənilən işğalçıların növbəti telefon danışığından da göründüyü kimi, işğalçılar müharibədən qaçmaq üçün 20 min dollar rüşvət verirlər. Rusiya ordusundan bir hərbçinin "tərxis olunması" və evə qayıtması ilə bağlı sənədlərin qiyməti bu qədərdir.
Ukrayna xüsusi xidmət orqanları öz növbəsində Ukraynaya təcavüz edənlərə təslim olmağı tövsiyə edir, bunun üçün 2402-yə zəng etməlidirlər. Bu yolla onlar heç olmasa sağ qalacaqlar, yaralılara tibbi yardım göstəriləcək.
Müəllif: Yuri Rayxel //AYNA//
Geri qayıt