Xerson uğrunda əks-hücum: Rusiya hansı qərarı verməyə məcbur qala bilər?
1-09-2022, 07:42
Avqustun son günlərində ukraynalılar Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Xerson istiqamətində uğurlu hücumları barədə xəbər gözləyirdilər. UNIAN hazırda baş verənlər, müdafiə xəttinin keçilməsi üçün hansı hazırlıqların görüldüyü və uğurlu əks-hücum üçün ilkin şərtlərin nə olduğu barədə araşdırma aparıb. AYNA həmin araşdırmanı istinadla təqdim edir.
Xersonun azad edilməsi üçün ilkin şərtlər
Rus işğalçıları Xerson vilayətində əhalidən istədiyi dəstəyi almadığı bir vaxtda orada psevdoreferendum keçirməkdən imtina etmək məcburiyyətində qalı və öz təbliğatçıları “Rusiya həmişəlik buradadır” tezisini təbliğ etməyə başladılar. Ukrayna isə bölgənin azad edilməsi üçün ciddi hazırlıqlara başladı. İyunun ortalarında Ukraynanın müdafiə naziri Aleksey Reznikov CNN telekanalına müsahibəsində bəyan edib ki, ABŞ-dan alınan silahlar bizə işğal olunmuş əraziləri qaytarmağa kömək edəcək.
“Biz bütün ərazilərimizi azad etməyə gedirik... Amma biz addım-addım irəliləyəcəyik... Onlar (ruslar) bunu Xersonda görəcəklər, Zaporojyedə, Mariupolda görəcəklər... Buralar Ukrayna torpaqlarıdır”, - deyə o bildirib.
Artıq bir ay ərzində Ukrayna rus işğalçılarının bazalarına və körpülərinə nəzərəçarpacaq zərbələr endirməyə başladı ki, bu da düşmənə Krımdan davamlı olaraq texnika və canlı qüvvə təchizatını artırmağa imkan verdi. Lakin bu, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Xersonu azad etməyə hazırlaşdığı anlamına gəlmirdi.
İyulun sonunda qeyd edildiyi kimi, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin polkovniki, Müdafiənin planlaşdırılması, qoşunların istifadəsi və Silahlı Qüvvələrin inkişafı üzrə Hərbi Hüquqi Araşdırmalar Mərkəzinin eksperti, “İnformasiya Müqaviməti” qrupunun koordinatoru Kostyantın Maşovets bildirdi ki, hansısa mifik əks-hücum gözləməyə dəyməz: “Heç kim heç yerə hücuma keçməyəcək. Sadəcə uzaq məsafədən və yüksək dəqiqlikli zərbələr olacaq. Düşmənin taktiki və əməliyyat-taktiki arxa cəbhəsində hədəf və obyektlərdə, o cümlədən müəyyən istiqamətlərdə və ərazilərdə kifayət qədər uzun müddət aktiv müdafiə həyata keçirib”.
Onun sözlərinə görə, müasir dünyada Birinci və İkinci Dünya müharibələri üslubunda quru qoşunlarının kütləvi hücumlarını nəzərdə tutmayan müharibə üsulları mövcuddur: "Söhbət son mərhələdə məhdud yerüstü hücumdan gedir. Bundan əlavə, kəşfiyyat vasitələrinin üstünlüyünə görə düşmən qruplarının "tədricən yumşaldılması" prinsipindən istifadə olunur və atəşlə onlara zərər verilir. Belə prinsipin əsas mənası düşməni əsasən, "uzaqdan" üsulla geri çəkilməyə və ya təslim olmağa məcbur etməkdir".
Hazırlıq
Ekspert əlavə edib ki, Ukraynanın Qərb tərəfdaşlarından və müttəfiqlərindən almağa başladığı silahlar belə bir məqsəd üçün nəzərdə tutulub: "Bu, müharibənin yeni növüdür. Xüsusilə, söhbət Britaniyanın M-270 MLRS və Amerikanın HIMARS-larından və onların raketlərindən, tank əleyhinə silahlardan, "Phoenix Ghost" dronlarından, on minlərlə artilleriya mərmisindən və s. gedir ki, bunlardan uğurla istifadə olunur. Məsələn, körpülərin ətrafında müntəzəm olaraq dağıntılar başladı. Sonda işğalçılar diqqətlərini daimi təmirə, keçidlərinin qurulmasına və hətta Antonov körpüsünün əvəzedicisinin “tikilməsinə” yönəltməyə məcbur oldular".
Xatırladaq ki, avqustun əvvəlində Rusiya mətbuatında rus ordusunun Xerson üzərində nəzarəti itirə biləcəyi və "DXR"-in yalnız bir hissəsinin tutulmalı və ilhaq edilməli olacağını haqqında çaxnaşma yaradan informasiyalar görünməyə başladı. Lakin sözdə deyil, əməldə düşmən Xerson vilayətinə, xüsusən Xarkov vilayətindən və Donbassdan ehtiyat qüvvələr çəkməyə başladı. Beləliklə, əgər iyun ayında Xerson bölgəsinin sağ sahilində rusların 13 batalyon-taktiki qrupu qeydə alınmışdısa, avqustda onların sayı 22-yə, sol sahildə daha da artdı: 4 BTG var idi, indi onların sayı 27-dir.
Daha sonra hərbi ekspertlərin fikirləri haçalandı. Bəziləri bunu Rusiyanın Nikolayevə hücumu üçün qüvvələr toplamaq cəhdi kimi gördü. Digərləri qeyd etdilər ki, bu, Ukraynanın gələcək əks-hücumuna qarşı çıxmaq üçün qüvvələrin bir araya gəlməsi ola bilər. Xersonluların müşahidələrini bölüşsək, real görünən ikinci versiya idi: rus işğalçıları daim Ukrayna Müdafiə Qüvvələrinin əks-hücumundan danışırlar.
Xerson Vilayət Şurası sədrinin birinci müavini Yuri Sobolevskinin fikrincə, Xerson vilayətinin itirilməsi işğalçılar üçün böyük siyasi məğlubiyyət olacaq, ona görə də onlar maksimum səylərini əraziləri saxlamaq üçün cəmləşdirirlər.
Razumkov adına Ukrayna İqtisadi və Siyasi Araşdırmalar Mərkəzinin Hərbi proqramlar direktoru Nikolay Sunqurovskinin fikrincə, Rusiya Federasiyasının Üçüncü Ordu Korpusu bir istiqamətdə cəmləşsəydi, həqiqətən də təhlükəyə çevrilə bilərdi: "Onun qismən şərqə, qismən də cənuba köçürməyə çalışması göstərir ki, bundan heç bir uğur əldə etməyəcəklər”.
Bu fikri Silahlı Qüvvələrin əsgərləri də təsdiqləyiblər. Qoşunlar avqust ayından etibarən tədricən Xerson bölgəsini işğalçılardan azad etməyə başladılar. Prosesin ləng getməsi onunla izah olunurdu ki, bizim ordumuz rus ordusuna bənzəmir, ona görə də insan həyatını və şəhərlərini qoruyur.
Sonda ukraynalı döyüşçülərin uğurlarını gizlətmək çətinləşdi. Avqustun 29-da Silahlı Qüvvələrin Xerson vilayətində düşmənin birinci müdafiə xəttini yarması xəbəri sosial şəbəkələrdə coşqu ilə yayılmağa başladı. Ukraynanın Cənub Müdafiə Qüvvələrinin Mətbuat Mərkəzinin rəhbəri Nataliya Qumenyuk qeyd edib ki, ukraynalılar çoxdandır ki, müsbət xəbərlər gözləyirlər: "Ona görə də biz həqiqətən də bəzi hərəkətlərə başladığımızı elan edə bilərik”.
Onun sözlərinə görə, düşmən qüvvələri kifayət qədər güclüdür, lakin Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin əvvəlki hərbi tədbirləri, yəni “atəş nəzarəti” öz nəticəsini verdi: döyüş sursatı olan anbarlar, hərbi texnikanın və düşmənin cəmləşən hava hücumundan müdafiə qüvvələri məhv edildi. Bununla belə, hərbçilər əks-hücumla bağlı tezisləri yaymamağı əvvəlcədən xahiş ediblər.
"İstənilən hərbi əməliyyatla bağlı sükut lazımdır. Cəbhədən gələn hər hansı xəbərin yaratdığı həyəcan informasiya müharibəsi şəraitində yanlışdır. Bütün hərəkətlərin məntiqi nəticəsi olmalıdır. Xəbər var, hamını ruhlandırdı, amma sonra səbr edib başa düşmək lazımdır ki, qaydalar və hərbi hissələrin hərəkət ardıcıllığı var”, - Qumenyuk bildirib.
CNN-in ABŞ kəşfiyyatındakı iki məlumatlı mənbəyə istinadən verdiyi məlumata görə, Ukrayna ordusu böyük əks-hücumdan əvvəl cənub istiqamətində cəbhə xəttini "tədqiq etmək" əməliyyatına başlayıb. Bildirilir ki, belə əməliyyatlar standart hərbi təcrübədir.
“Bu, döyüş meydanını Ukraynanın ciddi əks-hücumuna hazırlamaq üçün baş verir. Planlar Rusiyanın Ukraynadakı müharibəsinin altı ayı keçdikdən sonra ortaya çıxıb və ABŞ-ın hesablamaları göstərir ki, Rusiya cəbhə xəttində gözlənildiyindən daha az hərbi birlik yerləşdirə bilib", - mənbə söyləyib.
Eyni zamanda, ABŞ hesab edir ki, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin cənubunda əks-hücum əməliyyatı quru və hava əməliyyatlarını əhatə edəcək.
"Defence Express"in hərbi eksperti Valeri Ryabıx isə qeyd edib ki, cənub istiqamətində fəaliyyət göstərən Ukrayna qoşunlarının sistemli işi olub: "Biz ayrı-ayrı elementləri müşahidə edə bilirdik. Xüsusilə, söhbət körpülərə zərbə endirmək, yaxud düşmənin hava hücumundan müdafiə vasitələrini məhv etmək vəzifəsindən gedir... Bundan əlavə, düşmənin arxasına - Krımdakı aviabazaya zərbələr, Cankoyadakı silsilə partlayışlar... Bu gün Cənub Əməliyyat Komandanlığının rəsmi nümayəndələri bizə dozalı məlumat verdilər, xüsusən, biz öyrəndik ki, rusların birinci müdafiə xətti yarılıb”.
Sonra nə olacaq?
Hazırda heç kim Xerson vilayətinin işğalçılardan azad edilməsinin nə qədər vaxt aparacağını proqnozlaşdırmağı öhdəsinə götürmür. Valeri Ryabıxın fikrincə, bəlkə də indi söhbət Xersonun azad edilməsindən getmir: "Qoşunlarımız müdafiə xəttini əhəmiyyətli dərəcədə şəhərə yaxınlaşdırsa, bu, sağ sahildə baş verən hər şeyə nəzarət etməklə onun operativ mühasirəsini həyata keçirməyə imkan verəcək. Artıq düşmən anlayır ki, bu ərazidə hərbi əməliyyatları davam etdirmək üçün ona maddi-texniki dəstək lazımdır. Bu, sursat, yanacaq, yaralıları təxliyə etmək və yeni qüvvələr köçürmək imkanıdır. Amma Silahlı Qüvvələr keçidləri atəşlə nəzarətdə saxladığından bu imkanlar əldən gedir".
"Ona görə də, xüsusilə, düşmənin geri çəkilməsinə şərait yaratmaqdan danışmaq olar. Hadisələrin inkişafından asılı olaraq, düşmən qərar vermək məcburiyyətində qalacaq. Rusların isə variantları azdır. Mənim fikrimcə, Rusiya üçün ən məqbul olanı müqaviməti dayandırmaq və Silahlı Qüvvələrə təslim olmaq, sonra isə mübadiləyə keçməkdir”, - Ryabıx vurğulayıb.
Ukrayna Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Mərkəzinin eksperti Serxi Kuzan qoşunların uğurlu əks-hücum əməliyyatı üçün informasiya azlığının vacib olduğunu vurğulayıb.
"Başa düşmək lazımdır ki, düşmən bu istiqamətdə əhəmiyyətli qüvvələr cəmləşdirib. Ona görə də vəziyyət sürətlə dəyişə bilər. Ukraynalıların anlamaları vacibdir ki, biz tələsik informasiya dalğasını alovlandırmamalıyıq", - ekspert qeyd edib.
Onun sözlərinə görə, yalnız bir neçə mühüm məlumat mənbəyinə etibar etməyə dəyər: "Birinci mənbə komandanlığımız və hərbi-siyasi rəhbərliyimizdir. Yalnız onlar hadisələrin inkişafı ilə bağlı yoxlanılmış məlumat verə bilər.
Çünki proseslə bağlı yalnız onların tam məlumatları var. Əlbəttə ki, bəzi mesajları gizlətmək olmaz: hər kəs öz ərazisində haradasa gördüklərini paylaşacaq. Amma biz yalnız Silahlı Qüvvələrin Baş Qərargahından gələn və ya Müdafiə Nazirliyinin rəsmi açıqlamalarına istinad etməliyik. Bu, ordumuza kömək etmək üçün çox vacibdir. Ona görə də hələlik "sükut rejimi"ni müşahidə edirik. Silahlı qüvvələrimizin həm Xerson şəhərini, həm də bütün cənubu azad edəcəyinə şübhə yoxdur. Amma bunun nə vaxt olacağı hələ ki, sual altındadır”. //AYNA//
Geri qayıt