Rusiya “Şimal axını”nda baş verən qəzalardan necə faydalanır?
5-10-2022, 08:37
Artıq məlumdur ki, “Şimal axını” qaz kəmərində qaz sızması düşünülmüş addımın nəticəsidir. Qəzanın təbii hadisə və ya avadanlıqların nasazlığı nəticəsində baş verməsi ehtimalı çox azdır. Və artıq bu gün bunun kimə faydalı ola biləcəyini təxmin etmək çətin deyil.
Aydın məsələdir ki, bu qəzalar nə avropalılar, nə amerikalılar, nə də ukraynalılar üçün sərfəlidir. Lakin bu, avropalı istehlakçılarla bir neçə müqavilə imzalayan Rusiyanın “Qazprom” şirkəti üçün çox faydalı ola bilər. Məsələ burasındadır ki, bu müqavilələrə əsasən, “Qazprom” bu il müəyyən həcmdə qaz verməli idi. Amma Kremlin siyasi təzyiqi səbəbindən bunu edə bilmir. Üstəlik, bu işə başlasaydı, boru kəmərlərinin gücü müqavilələrin şərtlərini yerinə yetirməyə kifayət etməyəcəkdi.
Əgər müqavilələrin şərtləri yerinə yetirilmirsə, bu, avtomatik olaraq müqavilələrin yerinə yetirilməməsinə görə külli miqdarda pul ödəmək zərurəti deməkdir. Bu, artıq “Qazprom”un tərəf müqabillərinin mütləq iddia qaldıracaqları arbitraj palatalarında yerinə yetirilməmiş müqavilələrə görə cavab vermə zərurətindən danışır. Bu iddiaların məbləği bir neçə on milyardlarla dollar təşkil edə bilər.
İkincisi, “Şimal axını 1” və “Şimal axını 2” ilə bağlı insidentlər Avropa qovşaqları üzrə kotirovkaların artmasına gətirib çıxardı ki, bu da digər qollar - Ukrayna və Türkiyə vasitəsilə ixrac olunan Rusiya qazının maya dəyərini artırdı. Bundan əlavə, Rusiyanın hibrid müharibəsi çərçivəsində Avropaya qarşı istifadə etdiyi enerji silahlarının təsirini gücləndirməyə imkan verdi.
Qaz kəmərlərində baş verən qəzaların avropalılara nə qədər ziyan vurduğunu söyləmək hələ də çətindir. Lakin əksər ekspertlər proqnozlaşdırırdılar ki, Avropaya qaz nəqli çox güman ki, istilik mövsümü başlayandan dərhal sonra və ya havalar əhəmiyyətli dərəcədə soyuduqdan sonra kəsiləcək. Yəni bu, sadəcə zaman məsələsi idi. Axı iqtisadi müharibə çoxdan elan edilib. Rusiya Prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov hətta bunu birtəhər dedi: deyirlər ki, avropalılar qazı yalnız Rusiyaya qarşı sanksiyalar ləğv edildikdən sonra alacaqlar.
Beləliklə, “Şimal axını”nın dayandırılması proqnozlaşdırılan idi. Və inanmaq çətindir ki, Avropa Komissiyasında və ya Aİ ölkələrinin hökumətlərində heç kim bunu başa düşmədi və Rusiya qazının tədarükünü tamamilə dayandırmağa hazırlaşmadı.
Həm də güman edilir ki, “Qazprom” bu gün müqavilələri yerinə yetirməyə mane olan bəzi fors-major və qeyri-adi fors-major hallara istinad etməyə başlaya bilər.
Lakin biz başa düşməliyik ki, “Şimal axını”nda bu qəzaların əslində Rusiya tərəfindən törədildiyini sübut etmək istintaq üçün çox çətin olacaq. Axı çətin ki, orada məsələn, rus raketinin fraqmentlərini tapsınlar. Gülməli olardı. Qeydə alına bilən yeganə məqam Rusiya Federasiyasının hərbi qayıqlarının keçməsi ilə bağlıdır, lakin bu, rusların günahını hələ sübut etmir. Yəni qəzaların kim tərəfindən törədildiyini müəyyən etmək mümkün olmadığı müddətdə bu, Rusiya Federasiyası üçün məhkəmə nəticəsinə gətirib çıxarmayacaq.
Müəllif: Gennadi Ryabtsev - enerji eksperti
Mənbə: UNİAN
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur
Geri qayıt