"Gəlin danışıqlar aparaq, yoxsa bütün dünya xarabalığa çevriləcək"
6-08-2023, 08:04
ABŞ-ın keçmiş Prezidenti Corc Buşun Ukrayna Ali Radasının binasında tarixi çıxışı və ya “Kiyev kotleti” kimi tarixə düşmüş məşhur çıxışının 32-ci ildönümündə Belarus helikopterləri Polşa sərhədlərini keçdi. Bu, Rusiya Federasiyası (və ya Rusiya Federasiyasına bağlı bir ölkə) tərəfindən NATO-nun hava məkanının növbəti dəfə pozulması idi. Lakin Alyansın reaksiyası o qədər də güclü olmadı.
Fakt budur ki, ABŞ və Böyük Britaniyanın məntiqi belədir: onlar Rusiyanın təxribatlarını gözləyirlər. Onlar anlayırlar ki, təxribat rusların “əlindən” olsun. Qərb analitiklərinin fikirlərinə nəzər salsaq, onların rusların təfəkkürünü necə gördüklərinə baxsaq, o zaman başa düşərik ki, ruslar üçün NATO ilə birbaşa qarşıdurma nüvə gərginliyi anlamına gələcək yeganə yoldur.
NATO-da bunu Karib böhranını təkrarlamaq cəhdi adlandırırlar. Yəni Putin üçün danışıqlar üçün ən yaxşı variant belədir: “Cənablar, raketlərin buraxılmasına bizim saat yarım vaxtımız var, gəlin danışıqlar aparaq, əks halda, bütün dünya toz-duman içində olacaq”. NATO başa düşür ki, Alyansın “çətiri” altında olan ölkələr üzərində bu cür uçuşlar bloku təxribata çəkmək cəhdi, NATO-nu təcavüzkar kimi göstərmək cəhdidir. İddialara görə, bu, Putinə ilk növbədə, çinlilərin gözündə kart-blanş verəcək - nüvə qüvvələrini tam hazır vəziyyətə gətirəcək. Ona görə də mən Alyansın kifayət qədər passiv reaksiyasını Rusiyanın axtardığı təxribatı Rusiyaya vermək istəməməsi ilə əlaqələndirirəm.
Ancaq digər oxşar hadisələrə nəzər salsanız, Alyansın reaksiyası gecikmiş olsa da, kifayət qədər əhəmiyyətli idi. NATO ərazisi üzərində ilk uçuşlardan sonra, Rumıniya və Polşa ərazilərinə ilk raket atışından sonra biz Madrid sammitinin qərarını gördük. Daha sonra bu, NATO-nun Vilnüs sammitinin qərarı ilə təsdiqləndi. Söhbət qarnizonların on dəfə artırılmasından, texnikanın artırılmasından, müşahidənin artırılmasından və hava patrullarının iki dəfə artırılmasından gedir. Yəni NATO reaksiya verir, amma hadisə baş verən anda bunu etmir. Onlar həm də elə strateji şərait yaradırlar ki, ruslar üçün təxribatlar getdikcə çətinləşsin, sonda isə mümkünsüz olsun.
Lakin Rusiyanın bu cür təxribatlarının nə qədər davam edəcəyini söyləmək çətindir. Və reaksiya nə qədər sərt olarsa, ssenari bir o qədər də təhlükəli ola bilər. Bu vaxt NATO taktika ilə davam edəcək.
Həmçinin təəssüf ki, bir çox avropalılar, xüsusilə Cənubi Avropa və Qərbi Avropa Rusiya kimi hegemonun əlindən qlobal güclərdən biri funksiyasını almağın mümkün olmadığı fikrini hələ də saxlayırlar.
Vilnüs sammiti bizi bu məsələdə məyus etsə də, mən şəxsən Ciddə sammitinə (Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenskinin sülh formulasının müzakirəsi) ümid edirəm. Axı orada Rusiyanın iştirakı olmadan biz müharibədən sonrakı dünya düzəninin necə olmasını həll edəcəyik. Bu, Ukraynanın qələbəsindən sonra beynəlxalq münasibətlər sisteminin və beynəlxalq təhlükəsizlik sisteminin necə görünəcəyi ilə bağlı ilk normal müzakirə olacaq. Mənə elə gəlir ki, Vilnüsdə görmədiklərimizi və eşitmədiklərimizi Ciddədə görəcəyik, eşidəcəyik...
Tarixi hadisələrin məntiqi, indi baş verənlərin məntiqi göstərir ki, Rusiya nəinki böyük dövlət, hətta az-çox nüfuzlu kontinental dövlət statusunu qoruyub saxlaya bilməyəcək. Ona görə də optimist olaraq qalmağı üstün tuturam.
Müəllif: Aleksandr Kraev - "Ukrayna Prizması" Xarici Siyasət Şurasının eksperti
Mənbə: UNİAN
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur
Geri qayıt