Putinin ardınca Lukaşenko: Belarus lideri üçün də həbs qərarı veriləcəkmi?
22-09-2023, 08:11
Avropa Parlamentinin Aleksandr Lukaşenkonu Ukraynadakı müharibədə iştirak etdiyini tanıyan və ukraynalı uşaqların oğurlanması ilə bağlı Lukaşenkonun həbsinə order verilməsini zəruri hesab edən qətnaməsi əvvəlki iki qətnamənin davamıdır. Əvvəlki sənədlərdən fərq ondan ibarətdir ki, Belarusun Ukraynaya qarşı təcavüzdə şərikliyi qeydə alınıb, Lukaşenkonun isə ukraynalı uşaqların deportasiyasına şərik olduğu bəyan edilib. Buna görə də Lukaşenkonun Putinlə bərabər konkret olaraq ukraynalı uşaqların oğurlanması məsələsində həbsinə order verilməsi çağırışı var.
Bu halda Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi (BCM) Lukaşenkonun həbsinə order verəcəkmi? Bilmirəm. Belə ki, Lukaşenkonun yaxın ətrafı, o cümlədən siyasi qulluqçuları ruslarla birlikdə bu uşaqları bir aydan üç aya qədər guya sağalmaq üçün Belarus pioner düşərgələrinə aparıblar. Həmin uşaqlar üçün orada bəzi mühazirələr oxunub. Çox güman ki, "Böyük Rusiya" haqqında təbliğat aparılıb. Düşünmürəm ki, onlar Ukraynanın tarixindən mühazirələr oxumayıblar – təbii ki, əleyhinə. Bir aydan sonra müalicəyə ehtiyacı olan az sayda uşaq istisna olmaqla, iki uşaq Rusiya Federasiyasının ərazisinə qaytarılıb. Onlar əslində Belarusun tibb müəssisələrində pulsuz müalicə olunublar, lakin Ukraynaya yox, Rusiyaya qaytarılıblar... Deməli, bu, cinayətdə iştirakçılıq formatıdır. Yəni müəyyən şərtlər daxilində Lukaşenkonun Putinlə bu məsələdə də şərikliyindən danışmaq olar.
Doğrudan da, indiki halda, cinayətdə iştirak səviyyəsinə görə Lukaşenko ikinci onluqdadır.
Nəzəri cəhətdən belə bir qətnamədən sonra Belarusa qarşı yeni sanksiyalar tətbiq oluna bilər. Onların nə dərəcədə effektiv olacağı sual altındadır. Çünki Belarus 1998-ci ildən sanksiyalara məruz qalmaqdadır.
Çox güman ki, Belarus tərəfindən Qərblə münasibətləri yaxşılaşdırmaq üçün müəyyən cəhdlər olacaq. Bu barədə məsləhətləşmələr son bir ildir ki, davam edir. Lakin Belarusun Rusiya ilə əlaqəsi səbəbindən danışıqlar uğurlu alınmayıb. Danışıqlar 2024-cü ilin yazında aktivləşə bilər. Məsələ ondadır ki, 2024-cü ilin əvvəlində Belarusda parlament və yerli şuralara seçkilər olacaq. O vaxta qədər ölkə hələ də siyasi böhran formatında olduğundan, Lukaşenkonun nümayişkaranə şəkildə siyasi kursunu dəyişəcəyini düşünmürəm (Rusiya faktorunu və öz mövqeyini destabilləşdirmə ehtimalını nəzərə alaraq). Buna görə də, çox güman ki, “başlanğıc qarşıdurma” formatı ən azı Yeni ilə və 2024-cü ilin birinci rübünə qədər qalacaq. Lakin eyni zamanda, məsləhətləşmələr davam edəcək və Ukraynadakı cəbhədəki hadisələrdən, Çinin mövqeyindən, Türkiyənin mövqeyindən asılı olaraq müəyyən əməli addımlar atıla bilər.
Ukraynada müharibə başa çatdıqdan sonra Rusiyada siyasi böhran yaranarsa, Belarus siyasətini dəyişə bilər. Bu, Ukraynanın 1991-ci il sərhədinə çatacağı anlamına gəlmir, lakin Rusiya Federasiyasının siyasi elitası və əhalisi bunun məğlubiyyət olduğunu anlayır.
Lukaşenkonun özünün gələcəyinə gəlincə, 2020-ci ildə mən proqnoz vermişəm ki, bu, onun sonuncu tam səlahiyyət müddəti olacaq. Etirazlardan əvvəl də onun 2025-ci ilə qədər hakimiyyətdə qalacağına əmin idim, amma eyni zamanda fikrimdə qalıram ki, o, 2025-ci ildə yenidən seçkiyə gedə bilər və onun üçün təxminən 90 faiz səs yazılacaq.
Müəllif: İqar Tışkeviç - Ukrayna Gələcək İnstitutunun politoloqu.
Mənbə: UNİAN
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur
Geri qayıt