Rusiya üçün “Qara qu quşu” və ya Mahaçqaladakı iğtişaşların izi ilə
2-11-2023, 06:54
Düşünürəm ki, çoxları bazar günü axşam, oktyabrın 29-da Mahaçqala hava limanına “yəhudiləri axtaran” izdihamın hücumunu izlədi. Rusiya təhlükəsizlik qüvvələrinin buna təəccüblü reaksiyası oldu. İğtişaşlar axşam saat 7 radələrində başlayıb və hava limanında ilk həbslər axşam saat 10-dan sonra baş verib. Yalnız saat 22:50-dən sonra hərbi texnika kolonu Xasavyurtdan Mahaçqalaya doğru hərəkət etdi. Və bu, təhlükəsizlik qüvvələrinin gəlişi ilə çox doymuş bir bölgədədir.
Rusiya mediası təbii ki, “günahkarları” tapıb - Ukrayna xüsusi xidmət orqanlarını. Hətta bir sıra “Telegram” kanalları vasitəsilə "iğtişaşların koordinasiyası" açıqlandı. Ancaq bu versiyaya inanmaq lazımdırsa, narahat suallar ortaya çıxır.
Birincisi, əgər bu iğtişaşların arxasında Ukrayna varsa, sosial baza olmalıdır, onun təşkilatçıları bölgəni və əhval-ruhiyyəni yaxşı bilməlidirlər ki, belə bir əməliyyat uğurlu olsun. Amma Rusiya rəsmilərində belə məlumatlar yoxdur.
İkincisi, əgər bu Ukrayna xüsusi xidmət orqanlarının koordinasiyası ilə baş qaldıran etirazlardırsa, o zaman məlum olur ki, Rusiya xüsusi xidmət orqanları hər an partlamağa meyilli bölgədə Ukrayna yeraltı şəbəkə yaradarkən, bunu genişləndirərkən, sadəcə yatıb.
Üçüncüsü, əgər bu Ukrayna xüsusi xidmət orqanlarının təşkil etdiyi mütəşəkkil aksiyadırsa, o zaman iğtişaşların ilk saatlarında təhlükəsizlik qüvvələrinin reaksiyası olduqca qəribə görünür. Axı heç kim kütlənin hava limanında “yəhudi axtarışı”nja mane olmadı. İzdiham aeroportun hasarlarını sökməyə başlayanda Rusiya Qvardiyası sadəcə ərazidən uzaqlaşdı. Bununla yanaşı, bir çox başqa detallar da var.
İlk baxışdan biz Qafqazda sabitliyin pozulmasının və Rusiya hakimiyyəti üçün problemlərin mənzərəsini görürük. Bölgənin xüsusiyyətlərini (və coğrafiyasını) nəzərə alsaq, iğtişaşlar fonunda Ramzan Kadırovdan bir şərh eşitmək məntiqli olardı. Çünki Kadırov az əhəmiyyətli hadisələri belə şərh etməkdən yayınmır. Amma onun oğlunun Adəmin yəhudiləri Qafqazı tərk etməyə çağırdığı iddia edilən postu ilə bağlı məlumatlar var. Ata isə susur.
Və burada daha iki xəbəri xatırlamaq yerinə düşər:
Kadırovçulara ağır silahların verilməsi haqqında məlumat (və bu, əksər hallarda Rusiya Qvardiyasıdır).
Şeyx Mənsur və Baysanqur Benoyevskinin adlarını daşıyacaq iki yeni batalyonun yaradılması. Hər ikisi Qafqaz xalqlarının (təkcə Çeçenistanın deyil, həm də Dağıstanın böyük bir hissəsinin) Rusiyaya qarşı mübarizəsində liderlər idi.
Kadırov getdikcə güclənir. Üstəlik, Kadırov rayon sakinlərinin hissləri ilə oynayaraq regional vətənpərvərlik meydanına daxil olmağa çalışır.
İndi bu iki xəbər axınını toplasaq, Mahaçqaladakı iğtişaşların məhz kimə sərf etdiyi məlum olur. Putinə idarə olunan “Qafqazın müşahidəçisi” lazımdır, Kadırov isə bu rola uyğundur.
2022-ci ildən Kadırov həqiqətən öz mövqeyini möhkəmləndirmək istəyirdi. Priqojinlə sinxronlaşan Rusiya Federasiyasının hərbi rəhbərliyinin tənqidini xatırlayaq. Amma nə “hərbi lider” olmaq, nə də Kreml qüllələrindən birinə bərabərhüquqlu iştirakçı kimi daxil olmaqdır. Lakin “Qafqazı müşahidə etmək” statusu yeni olsa da, əhəmiyyətlidir.
Nəhayət, Viktor Zolotovun (general, Rusiya Federasiyası Daxili İşlər Nazirliyinin birinci müavini, Daxili İşlər Nazirliyinin daxili qoşunlarının baş komandanı) təsirini gücləndirmək üçün “sakit iş” idi. Xatırlatmaq istərdim ki, Rusiya Federasiyası cəbhədə problemlər yaşamağa başlayanda bu xarakter kəskin şəkildə “qeyri-ictimai” oldu. Ancaq hətta rus bölmələrinin uçuşu fonunda o, müəyyən "qəhrəman çevik polis bölmələri”ni təbliğ etməyi unutmadı. İddialara görə, qoşunlar qaçıblar və onun bölmələri “sonuna qədər dayanıb”. Kadırov birbaşa Putinə tabe olmaqla yanaşı, Zolotovdan da asılıdır. Kadırovu gücləndirmək Rusiya Qvardiyasının komandirinin mövqelərini gücləndirmək deməkdir. Kadırov üçün ağır silahlar Rusiya Qvardiyasının ağır silahlarına bərabərdir.
Demək ki, üç maraq xətti birləşdi. Ona görə də yaxın bir neçə həftə ərzində Qafqazın mürəkkəb, lakin vətənpərvər bir bölgə olması haqqında çox danışmağa başlayan Ramzan Kadırov olsa, çox da təəccüblənməyəcəyəm. Və deyirlər ki, orada asayişi yalnız o və onun ətrafı təmin edə bilər.
Müəllif: İqar Tışkeviç - Ukrayna Gələcək İnstitutunun politoloqu
Mənbə: UNİAN
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur
Geri qayıt