"İndiki vəziyyəti İkinci Dünya müharibəsi ilə müqayisə etmək olar”
20-11-2023, 06:06
Rusiya-Ukrayna müharibəsinin mövqeyönümlü müharibəyə çevrilməsi riskləri və bundan çıxış yolları axtarılmaqdadır. Ukrayna Hərbi-Hüquqi Tədqiqatlar Mərkəzinin rəhbəri Oleksandr Musienko müharibənin gedişi ilə bağlı fikirlərini UNİAN-la bölüşüb. AYNA politoloqun müsahibəsini istinadla təqdim edir:
- Cənab Oleksandr, Ukrayna ordusu irəli getdikcə, Rusiya-Ukrayna müharibəsini Birinci Dünya müharibəsi ilə müqayisə edir və vaxtaşırı hücumlarla mövqe savaşından danışırlar. Bu qiymətləndirmə ilə razısınızmı?
- Hələlik müharibənin mövqe döyüşünə çevrilməsi ilə razılaşmıram. Mübarizəni davam etdirmək və Ukraynanın ehtiyaclarını lazımi silah, qüvvə və vasitələrlə təmin etmək üçün tərəfdaşlarımızın kifayət qədər iradəsi olmasa, belə çağırışlar və təhdidlər var. Mənə elə gəlir ki, indiki vəziyyəti Birinci Dünya müharibəsi ilə deyil, İkinci Dünya müharibəsi ilə müqayisə etmək olar. Bu gün çoxlu analogiyalar və paralellər var, məsələn, İtaliya uğrunda döyüşlə analogiya aparmaq olar.
Xatırladıram ki, İtaliya uğrunda döyüş zamanı Siciliyaya enişlə müttəfiqlərin hücumu bir neçə həftə davam etdi, o zaman Britaniya və sonra Amerika qoşunları prosesə qoşuldu. Amerikalılar artıq bu ideyadan imtina ediblər, çünki itkilər olub və qarşıya qoyulan məqsədləri həyata keçirə bilməyiblər. Lakin ingilislər mübarizəni davam etdirərək bu əməliyyatın uğurla başa çata biləcəyini təkid edirdilər... Nəhayət, İtaliyada faşistlərin müqaviməti qırıldı.
Yəni hesab edirəm ki, biz indi bu müharibədə belə bir orta yolun olduğu nöqtəyə yaxınlaşırıq. İndi isə ordunun ərazidə bilavasitə hərəkətləri ilə yanaşı, iradə amili, mübarizədə və əldə edilmiş məqsədlərə inam amili də önəmlidir. Bu çox vacibdir.
- Müttəfiqlər tərəfindən silah tədarükündən danışdınız. Əvvəllər silahların tədarükü hərbi əməliyyatlara əhəmiyyətli dərəcədə təsir etdi. Sizcə, döyüş meydanında vəziyyəti kökündən dəyişməyə qadir olan tədarük gözləməyə dəyərmi?
- Vəziyyət elədir ki, hər halda xalq istənilən silahla qalib gələ bilər. Xalqın döyüş əzmi, vətənə münasibəti çox önəmlidir. Təbii ki, silah da vacibdir.
İstənilən müharibə innovasiyaların, modernləşmələrin və silah bazarının inkişafını sürətləndirir. Bu, dünya müharibələri zamanı da belə olub. Xatırlatmaq istərdim ki, Birinci Dünya müharibəsinin sonunda əvvəllər istifadə olunmayan və ingilislər tərəfindən hazırlanmış tanklar meydana çıxdı. Bundan sonra təyyarələr peyda oldu və İkinci Dünya müharibəsi illərinin sonunda Almaniya reaktiv mühərriklərlə “Messerşmit” təyyarəsinin eksperimental uçuşunu nümayiş etdirdi... Ona görə də müharibə həmişə texnologiyanın inkişafını sürətləndirir.
İstisna etməzdim ki, Ukrayna onu döyüş meydanında tətbiq edə bilmək üçün silahların modernləşdirilməsi və inkişafı üçün bəzi innovativ həllərin istehsalı və gücləndirilməsi üzərində işləyir. Və bunun üçün daha çox vəsait ayrılır. Deyə bilərik ki, tərəfdaşlarımız da bunun üzərində işləyirlər.
Ukrayna indi çoxlu silahlar alır, sadəcə olaraq bu silahların miqyasını və sayını artırmaq vacibdir. Nisbətən desək, 20 raket miqdarında ən son ATACMS sistemləriniz varsa, bu, yaxşıdır. Amma 200 raketin olması başqa məsələdir. Razılaşın, təsir tamamilə fərqli olacaq.
Deməli, silahların çəkisi var, kəmiyyəti də olmalıdır. Əgər yaxın gələcəyi götürsək, təbii ki, Ukraynanın təyyarələrə - F-16-ya və İsveç qərar verərsə, bəlkə də “Gripen”ə ümid etdiyini düşünürəm. İkincisi, biz iki növdə - kasetli sursatla və 300 kilometr məsafədə yüksək partlayıcı hissəyə malik ATACMS raketlərinin tədarükünə ümid edirik. İdeal olaraq, Almaniyadan “Taurus” raketlərini almaq arzuolunandır. Həmçinin artilleriyaya hələ də ehtiyacımız var. Birbaşa artilleriya sistemlərində və mərmi təchizatının artırılması lazımdır. Və təbii ki, tanklar və zirehli texnikalar önəmlidir.
- Ölkənin hərbi-siyasi rəhbərliyi Ukrayna tərəfindən hazırlanmış fərdi raketlərin uğurlu sınaq buraxılışlarının olduğunu bəyan ediblər. Bu silahları şərti olaraq önümüzdəki bir-iki ildə cəbhədə görmək potensialı varmı?
- Düşünürəm ki, bəli. Artıq dediyim kimi, müharibə silahlanma ilə bağlı inkişaf prosesini xeyli sürətləndirir. Ukrayna bunu başa düşür və diqqət yetirir. Müdafiə xərcləri, xüsusən də müdafiə alışları artır. Bunun bir hissəsi olaraq, biz ABŞ ordusu üçün yeni texnologiyaların hazırlanmasına cavabdeh olan Pentaqonun analoqu təşkil etmək vəzifəsi ilə qarşı-qarşıyayıq. Silahlarla bağlı yeni texnoloji və innovativ həllərin tətbiqinin sürətləndirilməsi və orduya çatdırılması üzərində işləməliyik.
Ukraynanın “Şəhid”lərin analoqunu istehsal edib seriyalı istehsalına başlaması ilə bağlı nikbin məlumatlar eşidirik. Bu, əlbəttə ki, bir növ “Wunderwaffe” deyil, yəni super silah deyil. Eyni zamanda, bu pilotsuz təyyarələr bizə Rusiya Federasiyası ərazisindəki hərbi obyektləri vurmaq imkanı verəcək və bu, əvvəllər belə sistemlər istehsal etməyən Ukrayna üçün artıq bir sıçrayışdır.
Amma, əlbəttə ki, raketlər üzərində işləmək lazımdır, radioelektron müharibə vasitələri, radioelektron kəşfiyyat vasitələri üzərində çalışmalıyıq. Yəni bu işin bir çox istiqaməti var.
- Yerli silah istehsalı potensialını məhdudlaşdıran problemlərdən biri də müəssisələrin düşmən tərəfindən zərbələrə məruz qalmasıdır. İstehsalı potensial düşmən hücumlarından necə qorumaq olar?
- Bizdə Lvov və İvano-Frankivsk bölgələri var - dağların olduğu hissə. Biz bu istehsalları orada edə bilərik. İran kimi davranmaq olar. İranlılar belə hərəkət edirlər. Üstəlik, zərbələr təhlükəsi barədə mümkün qədər tez məlumat vermək imkanı var və onları hava hücumundan müdafiə ilə bloklamaq lazımdır.
Müəllif: Turan Abdulla - Mənbə: AYNA.az
Təqdim etdi: DİA-AZ.COM (ƏRSOYUN BLOQU)
Geri qayıt