Ruslar sülh istəyir?
25-11-2023, 08:07
Rusiya Federasiyasının sosioloji şirkətlərindən birinin sorğusuna əsasən, ruslar arasında Rusiya-Ukrayna müharibəsinin sülh yolu ilə dayandırılması tərəfdarlarının sayı rekord həddə - 48 faizə yüksəlib. Bununla yanaşı, respondentlərin 30 faizdən çoxu sülhün yalnız Ukraynanın bir və ya bir neçə regionunun işğalının qorunub saxlanılması şərti ilə mümkün olduğuna inanır. Respondentlərin yarıdan çoxu “başqa variantı” seçib.
Ümumiyyətlə, başa düşmək lazımdır ki, müharibə/sülh, xarici siyasət məsələlərində - insanların yaxın həyatlarında qarşılaşmadığı şeylər - onlar öz fikirlərini başqasının (ekspertlərin və ya hökumət rəsmilərinin) haradasa eşitdikləri fikirlər əsasında formalaşdırırlar. Biz görürük ki, Rusiyada müharibə ilə bağlı rəyi müxalifət deyil, Rusiyanın təbliğat maşını formalaşdırır və o, təbii ki, Kremlin mövqelərini çatdırır. Buna görə də müharibə mövzusunda sorğularda iştirak edən rusiyalı respondentləri iki hissəyə bölmək olar. Bunlar artıq müharibə ilə üzləşənlərdir - müharibə haqqında öz hissləri var və ya müharibədə olan qohumlarından və ya dostlarından məlumatı olanlardır (yəni televiziyadan olmayan məlumatı var). İkinci hissə isə bununla birbaşa qarşılaşmayan və müharibə haqqında yalnız Rusiya təbliğatının səsləndirdiyi məlumatlardan xəbəri olanlardır.
Bu cür sorğulara daha ətraflı nəzər salsanız, qeyd etmək yerinə düşər ki, məsələn, səfərbərlik mövzusu çox güman ki, birbaşa və ya dolayı yolla səfərbərliklə qarşılaşmış insanların həmin hissəsinin fikrini əks etdirəcək. Yaxud döyüşlərdə iştirak edən qohumlarından və dostlarından əsl müharibə haqqında rəy alırlar. Buna görə də səfərbərlik əleyhinə cavabların yüksək faizi rusların müharibəyə real münasibətindən xəbər verir. Bu faiz səfərbərliyə və ya yaxınları və ya dostları tərəfindən bu barədə mənfi rəylərlə qarşılaşanların sayına uyğundur.
O da maraqlıdır ki, sülh danışıqları ilə bağlı verilən cavablarda sülhün lehinə olanlar böyük ehtimalla səfərbərliyin əleyhinə olanlardır. Bununla belə, onu da nəzərə almaq lazımdır ki, sülh danışıqları ideyası Kreml tərəfindən irəli sürülür, zaman-zaman Putin və Rusiya rəsmiləri tərəfindən müvafiq təşəbbüslər səsləndirilir. Sülh tərəfdarı olan respondentlərin bir qismi isə Kremlin şərh etdiyi kimi bu tezisi dəstəkləyənlərdir. Necə ki, hakimiyyət deyir biz dinc insanlarıq və dinc danışıqların tərəfdarıyıq, deməli, bu, düzdür, belədir, ona görə də sorğu zamanı belə cavab vermək olar.
Lakin bundan əlavə, mümkün sülh müqaviləsinin şərtləri ilə bağlı suallarda biz sosial ikiüzlülük kimi bir fenomen görürük. Məsələ ondadır ki, totalitar cəmiyyətdə insanlar partiyanın ümumi xəttinə, yəni hakimiyyətin cəmiyyətə tətbiq etdiyi rəvayətlərə zidd nəsə deməkdən çəkinirlər. Məhz buna görə də respondentlərin 30 faizdən çoxu Ukraynanın bir və ya bir neçə regionunun işğalını sülh sazişi üçün məqbul şərt adlandırıb.
Bununla belə, sülh üçün “digər variantı” seçən rusların 50 faizdən çoxu şərti olaraq müharibə ilə razılaşmayanların siyahısına daxil edilə bilər. Buraya səfərbərlik əleyhinə olanlara əlavə etmək olar. Yəni bunlar müharibənin əleyhinə olan ruslardır.
Beləliklə, belə bir qənaətə gəlmək olar ki, Rusiyada müharibə ilə bağlı hələ də müəyyən narazılıq var, amma böyük sual onun hansısa etiraz aksiyasına çevrilib-çevrilməyəcəyidir.
Müəllif: Volodimir Volya – Ukraynalı siyasi ekspert.
Mənbə: UNİAN - Tərcümə AYNA-ya məxsusdur
Təqdim etdi: DİA-AZ.COM (Ərsoyun Bloqu)
Geri qayıt