Lukaşenkonun “qızıl payı” və: Çinin Belarusdakı maraqları
11-12-2023, 07:02
Belarus lideri Aleksandr Lukaşenko dekabrın əvvəlində Çinə səfər etdi. Bu, Lukaşenkonun 2023-cü ildə Çinə ikinci səfəri idi. Səfərin Belarusun Çinin təşəbbüsü olan “Bir kəmər, bir yol” sammitinə dəvət edilməməsindən bir aydan bir qədər sonra baş verməsi önəmlidir.
Minsk və Pekin arasında kifayət qədər möhkəm münasibətlərə baxmayaraq, bunun səbəbi Rusiyanın taktiki nüvə silahlarının Belarus ərazisində yerləşməsi və “miqrasiya böhranı”nın yaranması ola bilər. Bu iki hadisə Çində qəzəb doğurdu. Çünki birincisi, Pekin dünyanın tam nüvə tərksilahına məruz qaldığını bəyan edir. İkincisi, belə hallar “Bir kəmər, bir yol”a zərər verə bilər.
Çinin Minsklə həmişə maraqlandığı əsas məqam Belarusun Avropa İttifaqı (Aİ) ilə sərhəddə olmasıdır. Şimal marşrutu - Qazaxıstan, Rusiya Federasiyası və Belarusdan Aİ-yə gedən nəqliyyat marşrutu - Belarusdan keçir. Bu, nəqliyyat dəhlizlərinin ən böyüyü və ən güclüsüdür. Eyni zamanda, Lukaşenkonun Çin biznesi üçün yaxşı şərait yaratmaq istəyi Çini də qane edir. Sonda Çinin Lukaşenko ilə əməkdaşlıq etməsi maraqlı idi, çünki sabit rejimdir...
Məhz buna görə də Lukaşenko ilə Si Cinpin arasında martda baş tutan görüşünü xatırlasaq, Lukaşenkonun necə salamlaşdığını və daha sonra ölkələr arasında strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinin hərtərəfli yüksəldildiyini görmək olar. Yeri gəlmişkən, bu statusa yalnız Belarus və Pakistan malikdir. Və belə hallar onu göstərir ki, ölkələr demək olar ki, bütün sahələrdə qarşılıqlı fəaliyyətdə qarşılıqlı anlaşmaya malikdirlər. Bu, digər ölkələrlə müqayisədə ən yüksək münasibət formadır.
Digər məqam Lukaşenkonun şəxsi maraqlarıdır. Onun üçün Çin və Si Cinpinin dost və tərəfdaş olması son dərəcə vacibdir. Onlar öz hərəkətləri ilə müstəqil dövlət kimi Belarusa maraq göstərəcəklər. Fakt budur ki, mart səfəri Lukaşenkoya Putin tərəfindən son dərəcə böyük təzyiqlər dövründə baş verdi. Kreml rəhbəri Belarus liderindən Ukraynaya qoşun yeritməyi tələb edirdi. Fikrimcə, bu təzyiq - Ukrayna ilə Rusiya Federasiyasının tərəfində müharibəyə girmək - məhz Çin tərəfindən dayandırıldı. Təkrar edirəm, Çin üçün Avropaya gedən logistik marşrutun sakit qalması vacibdir. Yəni Çin Lukaşenko üçün onun Rusiya Federasiyası və Putin tərəfindən tam nəzarətə götürülməməsinə təminat rolunu oynayır.
Bundan əlavə, Çin beynəlxalq təcriddən çıxmaq üçün bir fürsətdir. Xüsusilə Lukaşenko indi Asiya regionunda fəaliyyət göstərən və əsasən Çinin idarə etdiyi bütün mümkün strukturlara qoşulmaq üçün çox fəal işləyir.
Lukaşenkonun Qərblə münasibətləri pisləşdikcə o, Çin ilə münasibətləri daha da yüksəltmək xətti tutur. O, ticarəti şaxələndirməli, Çindən vəsait və kreditlər almalıdır. Ona görə də son səfər zamanı iqtisadi əməkdaşlıq və “Bir kəmər, bir yol” məsələləri müzakirə olunub.
Müəllif: Natalya Butırskaya - Şərqi Asiya məsələləri üzrə ekspert
Mənbə: UNİAN
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur
Təqdim etdi: DİA-AZ.COM (ƏRSOYUN BLOQU)
Geri qayıt