Varşava-Kiyev münasibətlərində yeni mərhələ və...
17-12-2023, 12:53
Polşada Donald Tuskun rəhbərlik etdiyi yeni hökumətə ümidlər təkcə Ukrayna-Polşa xəttində deyil, həm də Varşava-Brüssel xəttində son aylardakı gərginliyin azaldılmasına bağlıdır. Bununla belə, vəziyyəti gərginləşdirmək, birbaşa eyforiyaya keçmək əvəzinə, xatırlamağa dəyər: Ukrayna Polşa ilə rasional, qarşılıqlı faydalı əlaqələr qurmalıdır ki, bu da rəqabətin (aqrar sənaye və nəqliyyat) olacağı yerdə sivil şəkildə rəqabət aparmağa imkan verəcək. Və əməkdaşlıq hər iki tərəfə qeyd-şərtsiz fayda gətirir. Söhbət müdafiə, təhlükəsizlik, hərbi-sənaye kompleksi kimi məsələlərdən gedir.
Donald Tusk əsas nitqində Ukrayna üçün bir sıra müsbət cəhətləri qeyd etdi:
Rusiya-Ukrayna müharibəsindən yorğunluğun yolverilməzliyi və bunun üçün Qərbin ümumi səfərbərliyinin zəruriliyi haqqında;
Avropa İttifaqının kollektiv iştirakçı kimi gücləndirmək Polşanın maraqlarına uyğundur. Polşa Aİ-də lider mövqe tutmağa çalışmalıdır;
NATO-nun daha çox effektivliyi üçün ABŞ ilə güclü ittifaq olmalıdır;
Düzdür, çıxışın 15 faizi xarici siyasətə həsr olunub. Qalan hər şey: daxili problemlər haqqında, əsasən son illərdə demokratiyanın geri çəkilməsindən şikayətlər və s. idi.
Ancaq onu da vurğuladı ki, xüsusən də Ukrayna üçün həlledici əhəmiyyət kəsb etməsinə baxmayaraq, Varşavanın Kiyevə yardımı Polşanın maraqlarına xələl gətirməməlidir: “Söhbət Polşanın, xüsusən də polşalı fermerlərin maraqlarından gedirsə, biz israrlı olmalıyıq”.
Bu, təəccüblü deyil: hətta Polşadakı seçki ritorikasında da Vətəndaş Platforması məharətlə manevr edir, seçicilərin diqqətini yayındırmamağa çalışırdı.
Nə gözləmək olar?
Strateji məsələlərdə (Aİ, NATO-ya daxil olmaq üzrə danışıqların başlanması, Ukraynaya silahlı dəstək) Varşava və Brüssel arasında daha sakit və sıx təmas Ukraynanın ehtiyaclarına müsbət təsir göstərəcək.
Amma ümumilikdə götürsək, hər hansı münaqişə məsələsinin daha taktiki səviyyədə avtomatik həll olunacağı illüziyasından qurtulmaq lazımdır. Ən yaxşı ssenari, Ukrayna və Polşa hökumətləri arasında qarşılıqlı əlaqə tərzinin ictimai məkanda deyil, ofislərdə rasional işə qayıtması olardı.
Tusk hökuməti, xüsusən indi - qütbləşmənin yüksək səviyyəyə çatdığı bir vaxtda, manevr etmək və Polşanın maraqlarına uyğun hərəkət etmək məcburiyyətində qalacaq. Bununla bağlı Tusk çıxışında ayrıca qeyd etdi: Polşa-Polşa müharibəsinə girməmək, cəmiyyəti konsolidasiya etmək lazımdır.
Ukrayna üçün təkcə yeni hökumətlə işgüzar əlaqələr qurmaq deyil, həm də Polşada hakimiyyətdən kənar şəxslər tərəfindən anti-Ukrayna məsələlərinin istismarının qarşısını almaq və ya minimuma endirmək vacibdir.
Həm də dövlətlərarası münasibətlərin yükü üçün: məhz əvvəlki hökumət 2022-ci il fevralın 24-dən sonra uzun müddət Ukraynanın həm Aİ, həm də NATO-dakı maraqları üçün siyasi zərbə rolunu oynadı. Son ayların yüksək gərginliyinə baxmayaraq, Ukrayna və Polşa 2022-ci ildə aktiv qarşılıqlı fəaliyyətə qayıtdılar. Ona görə də indi münasibətlərə sıfırdan başlanılmır.
Problemlərin sistemli həllinin vaxtı çatıb. Və məsuliyyətli siyasətin də...
Müəllif: Maria Zolkina - London İqtisadiyyat və Siyasi Elmlər Məktəbinin tədqiqatçısı
Mənbə: UNİAN
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur
Təqdim etdi: DİA-AZ.NET (ƏRSOYUN BLOQU)
Geri qayıt