Qara dənizdə hibrid müharibə və NATO-nun hərəkətsizliyi
8-01-2024, 06:36
Rusiya Ukrayna limanlarına - limanlara gələn gəmiləri vurmaq məqsədi ilə dənizdə fəaliyyətini gücləndirmək niyyətindədirlər. Hibrid üsulla Ukrayna ordusunun sayəsində işləyən limanlarda fəaliyyətin qarşısını almağa çalışırlar. Ruslar mövcud hərbi-dəniz heyəti ilə əməliyyat aparmaqdan qorxduqlarından, havadan hərəkətlərə üstünlük verəcəklər.
Onların hərəkətlərinə hüquqi əsas yaratmaq məqsədilə hərbi-dəniz qüvvələri və aviasiya üçün döyüş hazırlığı fəaliyyətini həyata keçirmək bəhanəsi ilə geniş zolaqda - Kerç boğazından sahilləri əhatə edən dəniz zonasının bağlanması barədə xəbərdarlıq göndərilib. Krımı, təxminən Tarxankut burnuna, oradan isə Dunay çayının ağzına qədər bağlayıblar. Ruslar təyin olunmuş ərazini Yeni il ərəfəsində - 31 dekabr 2023-cü il saat 21:00-dan 31 mart 2024-cü il saat 21:00-a qədər, yəni üç ay müddətinə bağladılar.
Rusların planı çox güman ki, belədir: dəniz minalarının (Su-24M) yerləşdirilməsi üçün "məşqlər" keçirsinlər və gec-tez hansısa gəminin belə bir minaya düşəcəyini güman edirlər. Bu, dəhlizin fəaliyyətinə mənfi təsir göstərəcək - yükdaşıma tarifləri, sığorta tarifləri və sair qalxacaq. Və ya ola bilsin ki, NATO-nun eskalasiya qorxusu fonunda onlar nümayişkaranə şəkildə hansısa gəmini raketlə vura bilərlər. Sonra istehza ilə bəyan edə bilərlər ki, "biz ərazinin bağlandığı barədə xəbərdarlıq etdik - təlim atışları həyata keçirilirdi".
Rusların təlimlər bəhanəsi ilə dəniz məkanlarını bağlaması təcrübəsi yeni deyil. Onlar bunu 2019 və 2020-ci illərdə Qara dənizdə “Sea Breeze” və “Agile Spirit” təlimlərində ediblər. Sonra əmin olduq ki, NATO-dan heç bir reaksiya yoxdur. Bu halda, niyə beynəlxalq dəniz hüququndan öz xeyrinizə istifadə etməyə davam etməyəsən?
Bu davranışın apoteozu 2019-cu ilin iyul ayında Qara dənizin demək olar ki, 1/4 hissəsinin bağlanması oldu. O zaman NATO-dan heç bir reaksiya olmadı. İndidə olduğu kimi.
Bəs, 2023-cü il martın 14-də Rusiyanın Su-27 qırıcısının Qara dəniz üzərində Amerikanın MQ-9 “Reaper” pilotsuz təyyarəsini standart silahlardan istifadə etmədən və Potomak sahillərindən gələn anti-eskalatorların acınacaqlı reaksiyası olmadan məhv etməsi kimi hadisələr haqqında nə demək olar? Eyni zamanda, 2023-cü il dekabrın 29-da Rusiya qanadlı raketinin guya hər qarışı mühafizə olunan NATO ərazisinə (Polşaya) uçması ilə bağlı son insident və Alyansın buna cüzi cavab verməsi Kremlin həyasızlığını daha da artırır.
Rusların fəaliyyəti heç bir sürpriz və ya sual doğurmur, amma ABŞ və NATO-nun hərəkətsizliyi suallar doğurur. Həm də təkcə ukraynalılar arasında deyil, həm də Alyansa üzv olan ölkələrdə.
Hələ 2020-ci ildə ukraynalı ekspertlər Dəniz Ekspert Platforması çərçivəsində Qara dənizin şimal-qərb sektorunda dəniz və hava məkanını qorumaq üçün A2/AD məhdud giriş zonasının yaradılmasını təklif etmişdilər. Bolqarıstan, Rumıniya və Ukraynanın Qara dəniz sahillərində bunun həyata keçirilməsinin vacibliyi dilə gətirildi. Bu, kommersiya daşımaları üçün Rusiya tərəfindən idarə olunmayan vahid marşrutun fasiləsiz işləməsini təmin edərdi. Amma yox…
NATO-nun güzgü kimi hərəkət etməsinə heç nə mane olmur - təlimlər üçün Finlandiya körfəzindən çıxışda Baltik dənizindəki dəniz ərazisini və ya Suriyadakı Tartus bazasına girişi əngəlləmək üçün Şərqi Aralıq dənizindəki zonanı bağlamaq olar. İmkanlar var, amma dəmir iradə yoxdur, ya da plastilin olub.
Müəllif: Mixail Qonçar - “Strategiya XXI” Qlobal Araşdırmalar Mərkəzinin prezidenti.
Mənbə: UNİAN
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur
dia-az.life
Geri qayıt