Başqırdıstandakı etirazlar: Rusiyada üsyanlar başlayır?
20-01-2024, 08:21
Rusiyada Başqırdıstan Respublikasında yerli fəal Fail Alsinov 4 il həbs cəzasına məhkum edildikdən sonra minlərlə rusiyalı etiraz aksiyasına başlayıb. Bu hadisələri, səfərbərliyə etiraz edən qadınların aksiyalarını, müxtəlif bölgələrdəki rusların mənzil-kommunal təsərrüfatının qeyri-qənaətbəxş vəziyyətinə görə hakimiyyətə qarşı ifadə etdikləri narazılığı müşahidə edən ukraynalılar Rusiyada üsyanın başladığına inanmaq istəyirlər. Bununla belə, artan narazılığın genişmiqyaslı etiraz hərəkatları ilə nəticələnəcəyini deyə bilərikmi? Aydın cavab yoxdur.
Bunu Rusiya hakimiyyətinin müəyyən etiraz aksiyalarına münasibətində də dəqiq görmək olar. Bu baxımdan Rusiya hakimiyyəti kifayət qədər çevikdir: onlar güc tətbiq edə biləcəkləri və bəzi başqa üsulların harda işləyəcəyinə baxırlar.
Məsələn, Başqırdıstan hadisələrindən danışsaq, görərik ki, orada polis kifayət qədər sərt davranır: onlar gözyaşardıcı qazdan istifadə edib, etirazçılara qarşı cinayət işi açıblar.
Mənzil-kommunal təsərrüfatındakı etirazlara baxsaq, onlar tez-tez problemlərə məhəl qoymamaq və ya insanları “biz düzəldəcəyik, bu müvəqqətidir, səbirli olun” deyə inandırmaq rejimini işə salırlar. Yəni etiraz edən və onlardan narazılıqları ilə bağlı hakimiyyətə müraciət yazan şəxslər barəsində xüsusi tədbir görülmür.
Demək olar ki, eyni münasibəti müxtəlif əsgər valideynlərinin, arvadlarının aksiyalarına qarşı da görürük. Hökumət onlarla əsasən məqsədyönlü işləyirlər: etirazçı qadınlardan hansınısa nüfuzdan salır, hansınısa qısa müddətə saxlayırlar. Və aydındır ki, polisin bu qadınların aksiyalarını dağıtması Rusiya ordusu daxilində narazılığa məruz qalmaq deməkdir. Yenə də səfərbər olanlar hazırda Ukraynaya qarşı əməliyyat aparan qoşunların əsas hissəsidir...
Yəni baxmaq lazımdır: bəlkə də bu fəaliyyətlərdən bəziləri böhrana gətirib çıxaracaq. Və böhranın artıq müəyyən siyasi nəticələri olacaq. Bəlkə də yox.
Təəssüf ki, indi proqnoz vermək çətindir. Təbii ki, ekspert nöqteyi-nəzərindən Rusiya Federasiyasının dağılmasının ən böyük riski etnik milli respublikalardan və muxtar dairələrdəki etirazlardır. Ancaq bir neçə amil də üst-üstə düşməlidir. Məsələn, Başqırdıstanda olduğu kimi, digər respublikalarda, muxtar dairələrdə də milli, ekoloji, iqtisadi, sosial problemlər var. Hamısında etirazlar olanda partlayış baş verə bilər.
“Bolotnaya işi”ni xatırlayaq. Hətta Moskvada da insanların küçələrə çıxdığını gördük. Bunlar seçkilər zamanı baş verən haqsızlığa etiraz edən ziyalılar, yaradıcı və elmi peşələrin nümayəndələri, müəllimlər, tələbələr idi. Amma nə o vaxt, nə də indi qlobal üsyandan söhbət getmirdi.
Fakt budur ki, etirazçı rusların nə silahı var, nə də döyüşmək əhval-ruhiyyəsi. Ona görə də etirazlar yalnız hansısa problemi gündəmə gətirməkdən və söyləməkdən o yana keçmir. Üstəlik, bütün bunlar Putinə bəzi xahişlər çərçivəsində baş verir: “Putin, kömək et!”.
Təəssüf ki, bütün bunlar o deməkdir ki, (mənim bununla bağlı proqnozlarım məyusedicidir): hətta nəyəsə etiraz edən bütün bu insanlar Putinə səs verməyə gedəcəklər. Axı demək olar ki, hər yerdə, bəzi kiçik istisnalar istisna olmaqla, nədənsə narazı qalan və etiraz etməyə hazır olan bütün ruslar öz problemlərinə görə bəzi yerli məmurları günahlandırırlar. Lakin onlar nə Kremlin hərəkətlərinin düzgünlüyünə, nə də başlarına gələn hər şeyə görə Putinin şəxsi məsuliyyətinə şübhə edirlər.
Ona görə də təəssüf ki, onlar Putinə və indiki Rusiya rejiminə qarşı üsyan etməkdənsə, Ukraynanın bu və ya digər şəkildə məhv edilməsini, hətta nüvə zərbəsini arzulayırlar.
Müəllif: Yaroslav Çernoqor - "Ukrayna prizması"nın Rusiya və Belarus studiyaları proqramının direktoru
Mənbə: UNİAN
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur
Geri qayıt