Gürcü, yoxsa rus arzusu: heç-heçə gözlənilən nəticə
18-04-2024, 08:27
“Ola bilsin ki, Yaxın Şərqdə baş verən son hərbi-siyasi hadisələr fonunda, xüsusən də İran-İsrail qarşıdurması ilə müqayisədə bu siyasi hadisə, yəni Gürcüstanda xarici agentlər haqqında qanun layihəsinin yaratdığı indiki siyasi ehtiraslar əhəmiyyətsiz, hətta çox da maraqlı görünmür. Ancaq qeyd edək ki, bu, yalnız ilk baxışdan belə görünür, çünki indi hara baxırsan, hər yerdə, necə deyərlər, “əlahəzrət” geosiyasəti - hətta ən əhəmiyyətsiz qarşıdurmalar belə bu və ya digər şəkildə dünyanın son geosiyasi əhval-ruhiyyəsi ilə bağlıdır”. Bu fikirləri analitik Hüseynbala Səlimov qonşu Gürcüstanda baş verən siyasi proseslər – keçirilən etiraz aksiyaları ilə bağlı analitik məqaləsində qeyd edib.
H.Səlimov yazıb ki, əslində son siyasi etirazlardan əvvəl də qonşu Gürcüstanda siyasi atmosfer heç də sakit və mülayim deyildi: “Hakim Gürcüstan siyasi koalisiyası, Ukrayna müharibəsi başlayandan sonra, qonşu Rusiya ilə münasibətlərə “yenidən baxmağa” başladı və bu, təkcə ölkənin daxili qərbyönlü auditoriyası arasında deyil, həm də Tbilisinin Qərb tərəfdaşları arasında müəyyən narazılığa səbəb oldu. Bəli, gürcü milyarder Bidzina İvanişli və onun “siyasi oğlanları” Gürcüstanda böyük siyasətə Mixail Saakaşvilinin qərbyönlü siyasətinə alternativ, hətta aşkar Rusiyayönümlü siyasi vektor kimi daxil oldular. Ancaq Ukrayna müharibəsinə qədər Moskva ilə yaxınlaşma istiqamətində heç bir nəzərə çarpacaq addım atmadılar. Rusiya Kiyevə qarşı müharibəyə başladıqdan sonra “gürcü xəyalpərəstləri” arasında rusiyapərəst hərəkatlar gücləndi – onlar əvvəlcə Rusiyaya qarşı sanksiyalara qoşulmayacaqlarını bəyan etdilər, sonra isə ümumiyyətlə Gürcüstanla Rusiya arasında uçuşları bərpa etdilər. Bundan sonra müxtəlif ölkələrdən olan bəzi jurnalistlər və politoloqlar “gürcü xəyalpərəstlərinin” siyasi maskasının nəhayət cırıldığını dərhal hiss etdilər, çünki real siyasi orientasiyalarını gizlədə bilmədilər. Bəzi siyasi müşahidəçilər bunu hətta qərbyönlü Gürcüstan siyasətinin sonu və ya tamamlanması adlandırırdılar. Lakin daha mötədil siyasi ekspertlər öz auditoriyalarını tələsik siyasi nəticələr çıxarmamağa çağırdılar. Onların fikrincə, Tbilisi heç də Kiyev deyil, çünki Rusiya-Gürcüstan müharibəsi zamanı gürcülər Moskvanın hərbi hücumuna yarım gün belə müqavimət göstərə bilmədilər”.
“Ölkənin Qərb tərəfdaşları da öz narazılıqlarını kifayət qədər sərt formada ifadə ediblər. Amma tez bir zamanda məlum oldu ki, Gürcüstanın hakim partiyası ən azı yaxın gələcəkdə Qərb planlarından əl çəkmək niyyətində deyil. Amma hətta bu sahədə geosiyasi mülahizələr daha çox nəzərə çarpır, çünki Avropa əvvəlcə Gürcüstan hakimiyyətini cəzalandırmaq qərarına gəldi - Kiyevə və Kişinyova namizəd ölkə statusu verdi, Gürcüstanı isə bir kənara qoydu. Üstəlik, Tbilisinin arzu edilən statusu almaq üçün yerinə yetirməli olduğu ondan çox tələb və şərt qoyuldu; hansı ki, Gürcüstanın xüsusiyyətləri heç də Ukrayna və hətta Moldovanın xüsusiyyətlərindən heç də aşağı deyildi...”, - analitik qeyd edib.
Onun qənaətincə, avropalılar səhvlərini tez anladılar və qərara gəldilər ki, Gürcüstan hakimiyyətinə təzyiq etməyin mənası yoxdur: “Çünki bu, Gürcüstan siyasətində rusiyayönlü meyilləri gücləndirə bilər. Məhz buna görə də yenə də geosiyasi mülahizələr cəlb olundu, lakin bu dəfə tərs qaydada - Tbilisi də bir ildən sonra namizəd ölkə statusunu aldı, baxmayaraq ki, bəzi məlumatlara görə, Avropa İttifaqının bütün tələblərindən yalnız biri qarşılandı. Amma Aİ üzvlüyünə namizəd ölkə statusu aldıqdan sonra Gürcüstan hakimiyyəti lovğalanmağa başladı ki, guya bu statusu almaq üçün bir il gecə-gündüz çalışıblar. Lakin hər halda, bundan sonra məlum oldu ki, Gürcüstan qərbyönlü ölkələrin düşərgəsini tərk etmək niyyətində deyil - baxmayaraq ki, onun siyasətində bəzən izah etmək çətin olan ziqzaqlar var. Hətta ötən gün Rusiya Prezidentinə qarşı beynəlxalq tribunalın yaradılmasını dəstəkləyən qırxdan çox ölkə arasında Moldovadan başqa Gürcüstanın da olduğu xəbər yayılmışdı. Lakin “gürcü xəyalpərəstləri” xarici agentlər haqqında qanun layihəsini irəli sürməyə başlayandan sonra “siyasi kartlar” yenidən qarışdı – ölkədə siyasi etirazlar başladı, Gürcüstan Prezidenti ilə hökumət arasında qarşıdurma gücləndi. Prezident Salome Zurabişvili hakim siyasi koalisiyanı “gürcü yox, rus arzusu” adlandırıb. Hökumət üzvləri isə Prezidenti az qala vətənə xəyanətdə ittiham edirdilər, çünki o hökumət üzvlərinin fikrincə, gürcü polisini təhqir edən siyasi fəalı əfv edib”.
“Gürcüstanda siyasi etirazlar davam edir. Qanun layihəsinin parlamentdə müzakirəsi zamanı hətta fiziki təzyiqlərə də rast gəlinib. Müxalifət bu qanun layihəsinin qəbulunu ölkənin qərbyönlü siyasətinin sonu hesab edir. Hakimiyyət iddia edir ki, guya yeni qanun ilk növbədə Rusiyaya, onun “təsir agentlərinə” qarşı yönəlib. Ona görə də bu siyasi ehtirasların sonunun necə olacağını proqnozlaşdırmaq hələ çətindir. Bəzi siyasi müşahidəçilər qeyd edirlər ki, qanun layihəsi qəbul olunacaq, baxmayaraq ki, Gürcüstan Prezident Aparatı bildirib ki, parlament bu qanun layihəsini qəbul edərsə, Prezident Salome Zurabişvili vetosundan istifadə edəcək. Hələlik yalnız bir detal aydın və anlaşılandır: siyasi müxalifət “gürcü xəyalpərəstlərinin” hakimiyyətinə son qoymaq üçün kifayət qədər güclü deyil”, - H.Səlimov əlavə edib.
Analitik hesab edir ki, qonşu Gürcüstanın indiki hakimiyyəti də o qədər güclü və qüdrətli deyil ki, ölkədə ictimai-siyasi əhval-ruhiyyəni, necə deyərlər, kökündən dəyişdirsin: “Ona görə də iqtidar-müxalifət arasında növbəti siyasi toqquşmanın, idman dilində desək, heç olmasa, heç-heçə ilə bitəcəyi qətiyyən istisna olunmur”.
ayna.az
Geri qayıt