Putin “geri verdi”
11-06-2024, 14:00
Vladimir Putinə cəsarət verən və onu 2022-ci il yanvarın əvvəlində xarici işlər nazirinin müavini Sergey Ryabkov vasitəsilə NATO blokuna “əşyalarını toplamaq” və 1997-ci ilin sərhədlərinə qayıtmağı tələb etməyə ruhlandıran nüvə silahına malik olması deyildimi? Məlumdur ki, məhz bunun ardınca Ukraynaya “üç günlük blitskrieg” tammiqyaslı işğal planı reallaşmağa başladı.
Moskvanın planı belə idi ki, avtoritar Kreml üçün arzuolunmaz olan demokratik “Kiyev rejimi”nin süqutundan sonra Moldovaya, Baltikyanı ölkələrə, Şərqi Avropaya yönəlsin. Sonra isə, göründüyü kimi, ultimatuma tam uyğun olaraq irəliləmək niyyəti ilə Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi 2021-ci il dekabrın 17-də NATO-dan Şərqə daha da genişlənməkdən və Ukraynanı öz sıralarına qəbul etməkdən imtina etməyi tələb edib.
Və yalnız qəhrəman Ukrayna xalqı, onun fədakarlığı və azadlıq iradəsi sayəsində o dövrdə iki yüz mindən çox rus işğalçı ordusu 28 uzun ay Ukraynanın tarlalarında və meşələrində ilişib qaldı. Müxtəlif hesablamalara görə, Ukrayna torpaqlarında yarım milyon əsgər və zabit nə vaxtsa NATO-nun astanasını keçmək üçün heç bir ümid olmadan itirildi.
Və bu müharibə boyu Rusiya rəhbərliyi, o cümlədən Putinin özü və onun təbliğat maşını Qərb ölkələrini nüvə silahı ilə şantaj etməyə davam etdi ki, Ukraynaya silahla kömək etməsinlər. Qərbdə isə bütün bu müddət ərzində səbəb-nəticə əlaqələrinə məhəl qoymadan bu şantaja məruz qaldılar. Axı, Putin üçün Ukrayna əvvəlcə SSRİ-dən çıxmış sovet respublikalarının, sonra isə Şərqi Avropa ölkələrinin hesabına Rusiya imperiyasını bərpa etmək yolunda yalnız bir maneə idi. Səbəb Ukrayna deyil, onun demokratik seçimi və Rusiyanın təsir dairəsindən qaçan Avropa demokratiyalarıdır. Və müharibənin lap əvvəlində nüvə şantajına görə Ukraynaya silah verməkdən imtina etməklə, Qərb Avropa ölkələrini də təhlükə altına qoydu. Yalnız Ukrayna müdafiəçilərinin cəsarətli müqaviməti Avropanı Ukraynadakına bənzər vəhşi işğaldan xilas etdi.
Şübhəsiz ki, gecikmiş də olsa, Qərbin, ilk növbədə Amerikanın hərbi yardımı sayəsində Ukrayna yıxılmadı, hətta işğal olunmuş ərazilərin bir hissəsini geri aldı. Bəs bu, ukraynalılara nələrə başa gəldi? Nə qədər insan həyatını itirdi, nə qədər insan, o cümlədən uşaqlar, qadınlar əsir götürüldü, nə qədər insan sürgünə getdi, nə qədər talelər qırıldı, ümidlər yarımçıq qaldı. Biz hələ yalnız bir insanın yer üzündə və dənizdə hökmdar olmaq və qızıl balığın xidmətində olmasını istəyindən başlayan səbəbsiz müharibənin dağıntıları və digər nəticələrini saymırıq.
Lakin şiddətli, qanlı müharibənin üçüncü ilində Qərb liderləri bir-birinin ardınca nəhayət beyinlərini işə saldılar, müsbət və mənfi cəhətləri ölçüb-biçdilər və nüvə dəhşət hekayələri ilə tüğyan edən xuliqandan qorxduqlarının nəticələrini və qətiyyətsizliklərini dərk etməyə başladılar. Bildiyiniz kimi, çağırışı ilk qəbul edən Fransa Prezidenti oldu, o, hamıdan çox və ən uzun müddət Putini Ukraynaya təcavüz etməkdən çəkindirdi. O, çox sakit və incəliklə bildirdi ki, Fransanın da nüvə silahı var. Və Boris Consonun siyasi səhnədə olmadığı bir vaxtda o, Avropa rəhbərliyinə hüquqlarını o qədər bəyan etdi ki, hətta ABŞ-da da öz dünya liderliyi mövqeyindən qorxdular.
Emmanuel Makron öz ordusunu Ukraynaya göndərdiyini, təlimatçılar və hərbi mütəxəssislərin göndərilməsi üçün ölkələrin koalisiyasının yaradılmasını, uzaqmənzilli raketlərin ötürülməsini və Rusiya ərazisinə zərbələr endirməyə icazə verdiyini elan etdi, hətta həmişə ehtiyatlı və yalnız Baydenin arxasınca gedən Almaniya kansleri Olaf Şoltsu da təchizat və qərar vermə məsələsində inandırdı. Koalisiya qoşunlarının Normandiyaya enişini qeyd edərkən, “Mirage” qırıcılarının göndəriləcəyini elan etdi və həmçinin Parisin 4500 Ukrayna əsgəri və pilotunu yetişdirməyə kömək edəcəyini açıqladı. Böyük Britaniya isə alman faşizminə qarşı mübarizə ilə bağlı tarixi yaddaşına sadiq qalaraq, ilk dəfə Ukraynaya özünün “Storm Shadow” raketlərini tədarük etdi və onlardan Rusiya ərazisinə zərbələr endirilməsinə icazə verdi və hamıdan əvvəl Ukrayna hərbçilərinə təlim keçməyə başladı.
İndi də, Konqresdə trampçıların hərbi və maliyyə yardımının qarşısını alması səbəbindən altı aydan çox davam edən silah qıtlığından sonra Kiyev Amerika və Avropa müttəfiqlərindən milyardlarla dollar dəyərində yeni silahlar alır. Və həm canlı qüvvədə, həm artilleriya mərmilərində, həm də səmada üstünlük təşkil edən, lakin cəbhədə ciddi uğur qazana bilməyən Rusiya “arxa skoros”u işə salası oldu. Xarkov əməliyyatının uğursuzluğunu və sərhəd boyu bufer zonasının yaradılması planlarının uğursuzluğunu nəzərə alaraq, Rusiya çox ağır itkilər verir, ordusu yavaş-yavaş irəliləyir, bəzi bölgələrdə hətta müdafiədə oturur. Rusiyanın Ukrayna qüvvələrini tükəndirmək strategiyası özü üçün bumeranqa çevrilir.
Lakin Putin nüvə silahları hədə-qorxusunu dayandırmadı, Avropanın onun nüvə arsenalına qarşı “müdafiəsiz” olduğunu xəbərdar etdi və iddia etdi ki, onun, “ABŞ öz silahını gətirsə belə, Avropa qitəsində olduğundan daha çox (taktiki nüvə silahı) var və Avropanın inkişaf etmiş erkən xəbərdarlıq sistemi yoxdur”.
Amma bu dəfə o, nüvə silahından istifadənin yalnız “müstəsna hallarda” mümkün olduğunu və “belə bir məqamın yarandığına” inanmadığını deyir. Buna görə də o, Qərbdən daha zəif olduğu adi silahlarla döyüşəcək. O, yeri gəlmişkən, bunu Makronla müharibə başlamazdan əvvəl, blitskrieg üçün “dobro” aldığı Çindən qayıtdıqdan sonra etiraf etmişdi. İndi o, nüvə silahı ilə bağlı inamlı hədə-qorxunu Qərbin Rusiya ərazisinin dərinliklərinə endirilən raket zərbələrinə “asimmetrik cavab” olaraq, Qərb ölkələrinin düşmənlərinə uzaqmənzilli silahların tədarükü ilə əvəz edib.
“Hesab edirik ki, əgər kimsə ərazimizə zərbə endirmək və bizə problem yaratmaq üçün döyüş bölgəsinə belə silahların verilməsini mümkün hesab edirsə, bəs niyə bizim eyni sinifdən olan silahlarımızı Rusiyaya qarşı bunu edən ölkələrin həssas obyektlərinə zərbələr endiriləcək dünyanın o bölgələrinə çatdırmağa haqqımız yoxdur?”, - deyə Kreml başçısı bildirdi.
Qərb Putinin bu təhdidlərinə məhəl qoymadı, çünki Moskva həmişə Qərbin düşmənlərini - Suriyanı, husiləri, hərbiləşdirilmiş qrupları silahla təmin edib və indi onun özünün silaha ehtiyacı var, hətta əlini açıb dünyanı gəzir.
Lakin buna baxmayaraq, Rusiyanın bəşəriyyətə qarşı saysız-hesabsız cinayətlərdə dərin bataqlığa düşdüyünü və onun rəhbərliyinin yalnız bir yolu olduğunu nəzərə alsaq - məğlubiyyət halında Haaqaya, nüvə silahından birbaşa istifadəni istisna etmək olmaz. Ola bilər ki, bunu özü yox, başqasının əli ilə, deyək ki, Belarus vasitəsi ilə etsin. Amma ümid var ki, Belarus zabitləri bu işdə Lukaşenkoya tabe olmayacaqlar. Özü isə bu haqda danışsa da, həmişə həlledici məqamda yan tərəfə çəkilməyə çalışır. Lakin işğal altında olan Çernobıl AES və Zaporojye AES-in ərazisində nüvə epidemiyasının baş verməsi ehtimalını istisna edə bilmərik.
Nə olursa olsun, beynəlxalq ictimaiyyət bu məsələni kökündən həll etməli və Rusiyanın nüvə şantajı ilə manipulyasiyasına imkan verməməlidir - istər Ukrayna olsun, istər başqa ölkələr, xüsusən də demokratik Qərb ölkələri. Bu və ya digər şəkildə aparıcı Qərb ölkələri, ilk növbədə ABŞ dünyanı nüvə silahından istifadə ilə hədələyən, artıq Belarus ərazisində taktiki nüvə silahı yerləşdirmiş və “nüvə döyüşü” keçirməyə hazır olan Rusiya üçün qərar verməlidir. Necə ki, ABŞ və onun Avropadakı müttəfiqləri Ukraynanı nüvə silahından məhrum edib, bu isə işğalçının əlini azad edib, Avropa ölkələrini təhlükə altına alıb, eləcə də Rusiya təhlükəsini əllərində olan hər vasitə ilə zərərsizləşdirməlidirlər.
Şimali Koreya və ya İran kimi digər diktaturalar Rusiyanın nümunəsindən asanlıqla yararlana bilər. Rusiyanı məcbur etməyin yollarından biri də Rusiyanın Qərbə qarşı başlatdığı müharibənin nəticələrindən bu və ya digər formada əziyyət çəkən Qlobal Cənub adlanan coğrafiyanın nüfuzlu ölkələrini - Braziliya, Hindistan, İndoneziya və s. cəlb etmək ola bilər. İyunun 15-16-da keçirilməsi planlaşdırılan Ukrayna üzrə Qlobal Sammit isə Qərblə Cənubun bütün dünyanın təhlükəsizliyi üçün ümumi dil tapacağı diplomatik platformaya çevrilə bilər. Yaxud Ukraynaya o qədər uzaqmənzilli raketlər, tanklar, qırıcılar göndərilməlidir ki, Rusiya Ukraynanı tərk edib öz imperiya statusunu həmişəlik unutsun, ətrafındakı bütün ölkələr kimi yaşamağa başlasın.
AYNA.az
Geri qayıt