İfrat sağçılar Avropa Parlamentində və Ukraynaya təhdidlər
13-06-2024, 06:00
İfrat sağçı partiyalar Avropa İttifaqında keçirilən seçkilərdə ciddi uğur qazanıblar. Bununla belə, bu proqnozlaşdırıla bilən idi. Bir çox ekspertlər belə siyasi qüvvələrin daha çox olacağını, Avropa Parlamentində onların sayının və müxtəlifliyinin dəyişəcəyini bildirirdilər. Hətta bəziləri bu qüvvələrin az qala qalib gələcəyini proqnozlaşdırırdılar.
Bununla belə, çoxlarını maraqlandırır ki, niyə ifrat sağçılar uğur qazanmağa başlayıblar? Hollandiyada Vilders, İtaliyada Melani, Macarıstanda Orban. Həm də bu, təkcə Avropaya aid deyil, həm də ABŞ-da Trampa aiddir. Amma bu tendensiya miqrasiyanın başlanğıcı ilə, Avropada ənənəvi həyat tərzinin dağılmağa başladığı 1970-ci illərə təsadüf edir. Sonradan, təxminən 15 il əvvəl miqrasiya böhranı fonunda ənənəvi partiya strukturunda böhran yarandı, köhnə elitaya inam böhranı yarandı, ifrat sağçı qüvvələrin mövqeləri möhkəmlənməyə başladı. Maliyyə böhranı da burada rol oynadı...
Və həqiqətən də Avropa Parlamentində daha çox sağçı var. Bununla belə, vacib bir nüans var - bu qüvvələr ən azı iki qrupa bölünür, onlar həmişə bir-biri ilə ümumi dil tapa bilmirlər. Ona görə də onlar Avropa Parlamentində mütləq çoxluğa sahib olmayacaqlar, baxmayaraq ki, ümumi müzakirələrə, müxtəlif koalisiya birləşmələrinin formalaşmasına və s. təsir edə bilərlər.
Bu tərəflərin hamısının Ukraynadakı müharibə ilə bağlı konkret fikri var. Onların bir çoxunun rus nağıllarından istifadə etməsinə, Rusiya Federasiyası ilə sıx əlaqə saxlamasına və hətta onlarla əməkdaşlıq etməsinə baxmayaraq, heç biri Putinə birbaşa dəstək verməyib. Bu fikir Qərbdə hələ də çox populyar deyil və hətta zəhərlidir. Ona görə də onların irəli sürdüyü əsas tezis “sülh qorunmalıdır”dır. Yəni müharibəni istənilən şərtlərlə bitirməyin tərəfdarıdırlar.
Şərti olaraq, ultra-radikal, hətta anti-Avropa mövqeyindən hüququ ayırmaq olar. Məsələn, İtaliyanın hazırkı Baş naziri Melaninin partiyası ilə danışıqlar aparmağın mənası yoxdur, bunu təcrübədən də görmək olar. Amma ümumilikdə narahat olmağa dəyməz: Avropapərəst və Ukraynayönlü qüvvələr Avropa Parlamentində çoxluğu qoruyub saxlayır və mənim fikrimcə, Avropa Parlamentinin Ukrayna ilə bağlı mövqeyi kökündən dəyişməyəcək.
Birincisi polarizasiyadır. Bir qütb ifrat sağçı, populyarlığı artan populist qüvvələrdir. Onlar bu və ya digər şəkildə ictimai rəyə təsir etməkdə davam edəcəklər. İkinci qütb mülayim qüvvələrdir. Və bu qüvvələrin Avropa Parlamentində üstünlüyünü qoruyub saxlaması bizim üçün son dərəcə yaxşıdır.
İkinci tendensiya bu seçkilərin ayrı-ayrı ölkələrin daxili siyasi vəziyyətinə təsiridir. Məsələn, Makronun məğlubiyyətini proqnozlaşdırmaq mümkün olsa da, heç kim bunun bu qədər güclü olacağını gözləmirdi - Le Penin Milli Cəbhə Partiyası yerlərin 30 faizindən çoxunu qazandı. İndi Makron seçki keçirmək qərarına gəlib, çünki o, Marin Le Penə qarşı birləşəcək anti-sağ qüvvələrin koalisiyasını yaratmaqla təzadlı oynamaq istəyir. Yəni Makronun fikrincə, Le Penin partiyası ilk turda minimal qələbə qazansa belə, ikinci turda hamı Fransanın hazırkı Prezidentinin ətrafında birləşəcək. Bunun işə yarayacağını isə zaman göstərəcək.
Müəllif: Vladimir Fesenko – Ukraynanın “Penta” Tətbiqi Siyasi Araşdırmalar Mərkəzinin İdarə Heyətinin sədri
Mənbə: UNİAN
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur
Geri qayıt