“İslam terrorizmi
1-07-2024, 00:04
“Dağıstanda törədilən terror aktında dini zəmində törədildiyinin bütün əlamətləri var. Mahaçqala və Dərbənddəki terrorçular yəhudilik və pravoslavlığın dini məbədlərinə hücum edərək, hədəflərini birbaşa bəyan etdilər: divarlara Quranın surə və ayələrinin sayını yazdılar, burada İslam peyğəmbərinin müsəlmanlardan yəhudi və xristianları dost tutmamağı, onlarla bütün vasitələrlə vuruşmağı tələb etdiyi qeydini qoydular”. Bu sözləri rusiyalı şərqşünas, tarix elmləri namizədi Mixail Krutixin Dağıstanda bir neçə gün əvvəl baş verən terror aktları ilə bağlı yazdığı analitik məqalədə qeyd edib.
Onun sözlərinə görə, terror aktına görə məsuliyyəti üzərinə götürən “İslam Dövləti”nin (İŞİD) regional mərkəzinin bəyanatı çox şeydən xəbər verir: “Biz bu fenomeni planetin müxtəlif yerlərində müşahidə edirik ki, burada müsəlmanların əhali arasında nisbəti tədricən kritik həddə çatır. Onların kənarda şəriət qanunlarının bərqərar olması və ölkənin həyatına nəzarət tələbləri var. İslam cəmiyyətinin dini maarifləndirilməsinin nümayişkaranə zorakılıq hərəkətləri ilə gücləndirildiyi yerdə bu, var. Lakin Qərb demokratiyaları daxilində terrorizm və Rusiyadakı dini talanlar arasında fərqlər var. Qərbdə müsəlman radikalları adətən ikinci və ya üçüncü nəsil immiqrantlardır. Birinci dalğanın mühacirləri, bir qayda olaraq, qanuna tabedirlər və zorakılığa meylli deyillər: öz vətənlərində qanunu pozanlara qarşı görülən tədbirlər hələ də mövcuddur. Onların demokratik azadlıqlar prinsiplərini qəbul etmiş övladları və nəvələri daha sərt şəriət normaları olan totalitar dövlətlərin əhalisinə xas olan qorxunu yaşamırlar. Onlar sanki İslam cəmiyyətinin, ümmətin ənənələrini və ənənəvi dəyərlərin ifadə azadlığını birləşdirirlər. Belə terror aktlarının təşkilatçıları, məsələn, Nyu-Yorkdakı Dünya Ticarət Mərkəzinə hücum, Qərb mədəniyyətinin bir hissəsini qəbul edən yüksək təhsilli insanlar idilər”.
“Rusiyada İslam radikalizmi üçün şərait hakimiyyətin tam qanunsuzluğu, onların ikiüzlülüyü və bu Konstitusiyanı pozan “Konstitusiyanın təminatçısı”ndan tutmuş bütün “rəislərin” hər addımda qanun qarşısında məsuliyyətsizliyi mühitinə çevrilib. Belə bir şəraitdə insanların təbii olaraq aşağıdan birləşmək istəyi, bir növ nizam-intizam və qanunçuluq istəyi yaranır. Müsəlmanlar isə belə birləşmənin perspektivini şəriət çağırışlarında və İslamın zəfər çalmasında görürlər”, - deyə şərqşünas qeyd edib.
Mixail Krutixin məqaləsində bir xatirəsini də yazıb: “Yadımdadır, altı il əvvəl Pekində Rusiya, ABŞ, Avropa, Çin və Hindistandan olan ekspertlərin iştirakı ilə qapalı simpoziumda mən dünyada populizmin güclənməsinin səbəblərinin müzakirəsində iştirak edirdim. Donald Trampa və onun kimi şəxslərə geniş dəstək, yəni mürəkkəb problemlərə sadə və əksər hallarda yanlış həllər təklif edən siyasətçilərin artan təsirinin şahidi oldum. Bəzi simpozium iştirakçıları bunun səbəbini dünyanın artan gözlənilməzliyində görürdülər. Dünya fərdlərin mənafeyinə əhəmiyyət vermədən sürətlə harasa gedir və bu fərdlər bu və ya digər qrupa mənsub olduqlarını axtararaq anlaşılmaz şərtlərin öhdəsindən gəlirlər. Bəziləri özlərini etnik qrupları ilə, çoxdan məhv olmuş imperiyaların böyük keçmişi ilə, digərləri isə bir vaxtlar böyük xilafətin dini kökləri ilə eyniləşdirirlər. Kobud desək, bu, "bu qəzəbli dünyada hər şey xəyalpərəst olduğu" zaman özünü tanımaq üçün çıxılmaz bir cəhd ola bilər”.
“İslam fundamentalizminin yüksəlişi və müsəlmanların radikallaşması da eyni səbəblərdən ola bilər. Ekspertlərin gəldiyi nəticə məyusedici oldu: istər dünyada populizm, istərsə də İslam terrorizmi artıq problem deyil, insanın yaşamalı və hərəkət etməli olduğu obyektiv şəraitdir. Üstəlik, bu, daha da pisləşəcək. Avropada və Rusiyada əhəmiyyətli ərazilərin İslam icmalarının nəzarətinə keçəcəyi ssenarisi olduqca mümkündür. Artıq Çeçenistan və ya bəzi Avropa ölkələrində əhalisinin əksəriyyəti müsəlman olan ərazilərin hansı qanunlarla idarə olunduğunu görə bilərik”, - deyə alim vurğulayıb.
Krutixin daha sonra qeyd edir: “Terrora qarşı müharibə elan etmək ən azı axmaqlıqdır. Terrorçuların hərəkətləri üçün ideoloji və siyasi əsas deyil, bir üsuldur. Və bu əsas Quran və şəriətdir. Bəşəriyyət hələ də dini inanclara qarşı effektiv mübarizə apara bilməyib. Fikrimcə, terrora qarşı mübarizə aparmaq üçün biz özümüzü dəyişməliyik, nəinki dinlərdən birinin nümayəndələrini dəyişməyə çalışmalıyıq”.
Geri qayıt