Rusiya nefti büdrədi: Macarıstan “Drujbanı” qaytara biləcəkmi?
25-07-2024, 07:07
Ukrayna Rusiyanın “Lukoil” şirkətindən sanksiyaya məruz qalmış neftin “Drujba” neft kəməri ilə tranzitini dayandırdıqdan sonra Macarıstan bu istəyini enerji təhlükəsizliyinə təhdid olduğunu əsas gətirərək, Ukraynanı məhkəməyə verə bilər. Macarıstanın xarici işlər naziri Peter Siyarto şikayət edib ki, ölkəsi Rusiyadan tədarük olmadan kifayət qədər neft ala bilmir, çünki bunun üçün müvafiq infrastruktur yoxdur. O, həmçinin bildirib ki, Ukraynanın bu qərarı Macarıstan və Slovakiyaya enerji təchizatının təhlükəsizliyini əsaslı şəkildə təhdid edir.
Amma hamısı yalandır. Onlar başqa mənbələrdən neft götürmək qabiliyyətinə malikdirlər. Ancaq məsələ ondan ibarətdir ki, onlar Rusiya neftini istəyirlər. Ola bilər ki, bu, Macarıstan rəhbərliyi ilə hansısa daxili razılaşmanın tərkib hissəsidir. Yəni əslində Rusiya nefti ilə bağlı problem ondan ibarətdir ki, o, çox güman ki, başqa şeylərlə yanaşı, hazırda orada hakimiyyətdə olan Fides Partiyasının rəhbərliyini “qidalandırmağa” imkan verən bəzi sxemlərə uyğun olaraq axır.
Yeri gəlmişkən, bundan əvvəl Slovakiyanın Baş naziri Robert Fiko da Ukraynanın Baş naziri ilə telefon danışığında Kiyevin Rusiyanın “Lukoil” neft şirkətinə qarşı sanksiyalarını tənqid etmişdi. Ancaq cavab sadədir: nefti başqa yerdən tapın. Problem nədir? Ukrayna onlara bunu etməyə mane olmur.
Və burada sual yaranır: Macarıstan Rusiya neftini başqa neftlə əvəz edə bilərmi? Əminəm ki, o bunu bacarar. Amma Rusiya neftini ucuz qiymətə alırlar. Macarıstanın Baş naziri Viktor Orban isə macarlara deyə bilir ki, baxın, bizdə qiymətlər bütün Avropadan aşağıdır.
Məhkəməyə gəlincə, hesab edirəm ki, hələlik bu, sadəcə olaraq blefdir. Ancaq nəzəri olaraq Macarıstan məhkəməyə müraciət edə bilər. Fakt budur ki, macar nazirin sözlərinə görə, Kiyevin Rusiya neftinin tranzitini dayandırmaq qərarı “Aİ ilə Assosiasiya Sazişinin açıq şəkildə pozulmasıdır”. Amma məncə, bu yalandır. Birincisi, açıq şəkildə pozuntular yoxdur. İkincisi, “Lukoil” sanksiyaya məruz qalmış şirkətdir.
Bundan əlavə, başa düşmək lazımdır ki, məhkəmə çox uzun bir prosesdir (proses ən azı bir il, hətta daha çox davam edə bilər) və bunun necə bitəcəyi bilinmir. Eyni zamanda, orada nəyisə sübut edə biləcəkləri də fakt deyil. Ona görə də bu, hələlik açıq sualdır.
Nəhayət, məhkəmə prosesi davam edərkən Orban hakimiyyətdən uzaqlaşdırıla bilər. Axı onun artıq ölkə daxilində çox güclü müxalifəti var. Bundan əlavə, o, "ticarət" edə biləcəyi üstünlüklərdən birindən məhrum qalır. Yəni qiymətlər qalxacaq, insanlar bədbəxt olacaq.
Bununla belə, onların məhkəməyə müraciət etmək addımına əl atmayacaqlarını tamamilə istisna etməyə dəyməz. Macarlar istənilən halda Ukraynanı şantaj edəcəklər. Bununla belə, hesab edirəm ki, Ukrayna bu halda öz mövqeyində qalmalı və həm də bizi şantaj etməyin mənası olmadığını göstərməlidir.
Macarıstan həmçinin eyham vurur ki, bu məsələ ilə bağlı məsləhətləşmə proseduruna başlaya bilər və bu prosesdə Avropa Komissiyası Aİ üzv dövlətinin maraqlarını təmsil etməlidir. Amma bu həm də Budapeşt tərəfindən hücumdur. Macarıstanın Avropa İttifaqının özü ilə necə davrandığını nəzərə alsaq, məsələn, Orban icazəsiz Çinə və ya Moskvaya getdi. İndi Aİ macarların istədiyi məsələlərə bu qədər tez baxacaqmı: Bu, böyük sual yaradır.
Bürokratlar, lazım gələrsə, ciddi şəkildə qaydalara uyğun işləyə bilərlər. Onlar ciddi şəkildə qaydalara uyğun işləməyə başlayanda, bu o deməkdir ki, prinsipcə, qərar heç vaxt qəbul edilməyəcək və ya artıq lazım olmadıqda veriləcək. Macarıstanın nüfuzunu və Aİ-dəki bir çox məsələlərdə mövqeyini nəzərə alsaq, onların dedikləri hər şeyin onların dedikləri kimi rəvan keçəcəyini düşünmürəm.
Müəllif: Taras Zaqorodni – Ukrayna Milli Antiböhran Qrupunun idarəedici partnyoru
Mənbə: UNİAN
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur
Geri qayıt