“Dinc” payız və rus dilində “müharibəyə son qoymaq” ideyaları
13-09-2024, 07:56
Ukrayna üzrə sülh sammitinə ikinci cəhd üçün hər kəsin proqnozlaşdırdığı payız gəlib çatdı və birdən, demək olar ki, eyni vaxtda sülhlə bağlı bəyanatlar səslənməyə başladı. Eyni zamanda, dünyanın üçüncü, Avropada isə birinci iqtisadiyyatı olan Almaniya kanslerinin yaxın gələcəkdə Ukrayna və Rusiyanı danışıqlar masasına oturtmaq niyyətində olduğu barədə bir neçə mənbədən məlumat yayıldı. İstənilən vasitə ilə Ukrayna ərazi itkilərini qəbul etməyə məcbur edilsin ki, kansler Olaf Şolts “Sülh kansleri” ola bilsin (bu onun üçün ifrat sağçıların populyarlığının kəskin artması fonunda mühüm amil olacaq). Bəlkə də İtaliyanın “La Repubblica” qəzeti Almaniya haqqında ən obyektiv mənbə deyil, lakin oxşar tezislər başqa mənbələrdən, o cümlədən Şoltsun özünün bəyanatlarından görünür.
Hindistan və Çinin eyni vaxtda kəskin aktivləşməsi də var: Si Cinpin "siyasi həll üçün əlverişli şərait yaratmağa" çağırır. Hindistanın Baş naziri isə “müharibədən sonrakı mümkün sülh təşəbbüslərini müzakirə etmək üçün” Moskvaya gedir. Eyni zamanda, bu günlərdə Çinin xarici işlər naziri BRİKS-in Sankt-Peterburq görüşünə gedir. Yəqin ki, qovluğunda sülh müqavilələri və onların şərtləri haqqında tezislər var.
Eyni zamanda, ölkə daxilində reytinqini qoruyub saxlamağa imkan verən “Lukoyl”un xüsusi imtiyazlarının 5-30%-i ilə qəfil yoxsullaşan Orban öz təklifini verdi. Deyirlər, Orban "dinc missiyasını davam etdirəcək" - bu, bir növ "diqqət çəkən hadisə" olacaq. Həm də sentyabr ayında.
Bütün bunlarla eyni vaxtda Rusiya təbliğat şəbəkəsi kütləvi şəkildə “nəyin bahasına olursa-olsun, mümkün qədər tez sülh” tezisini yenidən gündəmə gətirdi, lakin yeni variantda: “Bu, həm Ukrayna, həm də Rusiya üçün unikal şans olacaq. Ölüm, məhv və deqradasiya hər iki ölkənin düşdüyü bir hərbi tələ, "xəyanət" və "sima itirmə" müharibəni dayandırmaq fürsəti ilə müqayisədə əslində ikinci plandadır. Bu axının dayandırılması hər iki müharibə edən ölkənin hakimiyyəti üçün əsas prioritet olarsa, o zaman digər problemlər və mübahisəli məsələlər tez həll oluna bilər”.
Burada 2022-ci ilin İstanbul danışıqları zamanı ortaya atılan “hər iki tərəf günahkardır”, “hər iki tərəf eyni dərəcədə əziyyət çəkir və insanları itirir” kimi digər açıq yalanlar var.
Və sonra Lavrov Rusiyanın zəmanətli qələbəsi üçün dəfələrlə danışdığım çox real planı açıqlayır: “Ukraynanı yavaş-yavaş, müharibəsiz, lakin etibarlı şəkildə məhv etmək”. Bu o deməkdir ki, “rusdillilərə xüsusi hüquqlar” və “rusdillilərin hüquqlarının müdafiəçiləri üçün kvota” tələb etməklə bizi daxildən məhv etmək istəyirlər. Lavrovun birbaşa çıxışı heç bir şübhə yeri qoymur ki, Kreml indi bu ssenarini Ukraynanın məhvi üçün optimal hesab edir. Rusiya müttəfiqlərimizi bunu həyata keçirməyə məcbur etməyə çalışacaq. Baltikyanı ölkələr və Polşa istisna olmaqla, bəlkə də Skandinaviya ölkələri - yəni Rusiya Federasiyasının qonşuları, özləri belə sürünən ilhaqla qarşılaşdılar.
Və bu məqam danışıqlarda ən çətin məqam olacaq - zahirən tamamilə “humanitar” və “sivil” tələblərə müqavimət göstərmək və müttəfiqləri orada nə sivilizasiya, nə də humanitarlıq iyinin olmadığına inandırmaq.
Yeri gəlmişkən, hazırda bu ssenari Gürcüstanda sınaqdan keçirilir. Rusiyayönlü partiya praktiki olaraq yeganə hakimiyyət mandatının təsdiqini alarsa, o zaman Rusiyanı ikinci dövlət və Kreml tərəfindən lobbiləşdirilən müəyyən qanunlar paketi (xüsusən də Rusiyadan investisiyalar, daşınmaz əmlak almaq hüquqları və ruslar tərəfindən torpaq), sonra isə Rusiya “Abxaziya və Cənubi Osetiyanın yenidən Gürcüstana muxtariyyət kimi qayıtması” ilə fitnə çıxaracaq... Belə olan halda Putin ssenarinin real olduğuna əmin olacaq.
Sonra da bunu Ukraynaya sırımağa çalışacaqlar: rus dili, rus biznesinin və pulunun hüquqları, bütün seçkili orqanlarda rusiyayönlü partiyalar üçün kvota - ən azı 30-40 faiz. Bunun üçün isə işğal olunmuş ərazilər Ukraynaya qaytarıla bilər. Təbii ki, ərazilərin və özünüidarə orqanlarının xüsusi hüquqları ilə. Və “yeni miqrantların” hüquqlarının tanınması ilə. Buna uyğun olaraq, Rusiya ilə ikili vətəndaşlığın tanınması ilə, ən azı bu "immiqrantlara" münasibətdə tətbiq ediləcək.
O zaman Ukraynadan xüsusi demilitarizasiya tələb etməyə belə ehtiyac qalmayacaq. 10-20 ildən sonra belə bir Ukrayna silahlı və ya silahsız sakitcə Moskvanın təsiri altına düşəcək - könüllü şəkildə sevinclə.
Biz yalnız ümid edə bilərik ki, müttəfiqlər bu perspektivi aydın görə biləcəklər və onun tək Ukrayna üçün deyil, özləri üçün qəti şəkildə qəbuledilməzliyini başa düşəcəklər. Və bizi belə şərtləri qəbul etməyə inandırmayacaqlar.
Müəllif: Aleksey Qolobutski – Ukraynalı siyasi strateq, Situasiyanın Modelləşdirilməsi Agentliyinin direktor müavini
Mənbə: UNİAN
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur.
Geri qayıt