“Azərbaycanda alfonslar təkcə qadın puluna yaşamır, həm də...”
20-02-2024, 08:33
“Ataərkil bir toplumda güc və məsuliyyətin verildiyi cins kişilər olduğu üçün cəmiyyət tərəfindən onlardan heç kimə tabe olmamaq, kimsədən nə isə gözləməmək tələb olunur”.
Bu sözləri məşhur psixoloq Əfsanə Rüstəmova “Cebhe.info”-ya açıqlamasında deyib.
O bildirib ki, insanların xarakteri də çox önəmli bir faktordur:
“Xarakteri nisbətən yumşaq olanlar öz məsuliyyətlərindən imtina edirlər. Onlar məsuliyyətlərini almağa könüllü olacaq kimlərisə axtarırlar. Belə insanlar adətən münasibətlərində tabe olan tərəf olurlar. Əlbəttə ki, qadına tabe olanları alfons adlandıra bilmərik.
Dominant qadına tabe olaraq, sadəcə, həyatın məsuliyyətindən qurtulmaq istəyən kişilər də var. Amma məsuliyyətdən xilas olmaq istədikcə, komfort həyat tərzini yüksəltmək və resursların daha əlçatan olması üçün özlərini belə formalaşdıranlar da var. Bunlara alfons deyə bilərik”.
Həmsöhbətimiz qeyd edib ki, əslində alfonsluq sadəcə qadının pulundan istifadə etmək deyil:
“Bunun kirli mənası da var. Bu məna bizə hadisələrin kökünü tapmağa daha rahat zəmin yaradacaq. Əslində, böyümə dönəmində əxlaqla bağlı boşluğu olan kişilər alfons olmağa meyilli olurlar.
Belə ki, birinci dərəcəli ailəsinin əxlaqını sorğulamağa cəsarəti çatmayan və ya ana-bacısının başqa cür qadın olduğunu anlayana qədər norma anlayaşı ailəsinin dəyərlərinə görə formalaşır. Həmin insanlar anasının və ya bacısının yüngül əxlaqlı olduğunu etiraf etməyəcək. Əksinə, başqasının pulu ilə böyüyən bəzi uşaqlar gələcəkdə də başqasının pulunu “yeməyə” normal baxırlar.
Böyümə dönəmində əxlaqi tərbiyəsində boşluq olan kişilərin alfons olma ehtimalı çoxdur. Alfonsluq sadəcə olaraq, qadının mənzilində yaşamaq, avtomobilini sürmək və ya pulunu xərcləmək deyil. Alfonslar həm də birlikdə olduqları qadınların başqaları ilə “oturub-durmasına” səs çıxarmırlar. Yəni həmin adamın əxlaq meyarı cəmiyyətin digər üzvlərindən fərqlənir. Belə adamlar qadının axşam evə gələndə cibində 2 min manatı olmasını heç vaxt sorğulamayacaqlar.
Əslində bu cür kişilərin əxlaqi dəyərləri toplumsal dəyərlərdən kəskin fərqlənir. Bu tip kişilər özlərini yalnız elə mühitdə tapa bilirlər. Çünki cəmiyyətdə onu “yaxşı olmayan kişi” adlandıracaqlar. Amma digər mühitlərdə isə onlara “filankəsin əri yaxşıdır, heç nəyə qarışmır” deyirlər”.
Psixoloq qızlarını alfons oğlanlarla evləndirmək istəyən ailələr haqqında da danışıb:
“İnsanların yaşam tərzi də əvvəlki kimi deyil, artıq daha gözəbatandır. Fikrimcə, yüngül əxlaqlı ananın oğlu alfons olsa da, yüngül əxlaqlı ananın qızı ilə evlənmək istəyən adam çox az olur.
Çünki bizdə “anası gəzən ağacı, qızı budaq-budaq gəzər” ifadəsi var. Buna görə də o tip ailələrə yaxınlaşmaq istəyən insanların sayı çox az olur. Belə məqamlarda onlara bənzər taleyi olan kişilər dövrəyə girir.
Yəni məlum qadının oğlu da həyat tərzini dəyişməmək üçün anası kimi olan qızla evlənmək istəyir. Alfons kişiləri istəyən ailələrin də, buna razı olan kişilərin də tərbiyə boşluqları çox böyük həcmdədir və müşahidə olunandır.
Ümumiyyətlə, tərəflərdən birini standart ailənin, digərinin isə tərbiyəsində boşluqlara yol verilmiş ailədən biri ola bilməz. Onsuz da onların ikisi bir araya gələ bilməzlər. Çünki birinin dəyərləndirmə meyarı digərini qəbul etməyə icazə verməz.
Alfonslar uşaqlıqda tərbiyəsində boşluqlara yer verilən, təsir altına düşən, zəif xarakterli insanlardır. Onlar öz güclərinə istəklərini reallaşdıra bilmirlər. Bir insanın qızını alfonsla evləndirməsi də onun əxlaqi cəhətdən normaya uyğun olmayan həyat tərzinə sahib olduğunu göstərir”.
Əfsanə Rüstəmova vurğulayıb ki, alfonsluq deyəndə sadəcə qadının hesabına yaşayan kişini nəzərdə tutmamalıyıq:
“Həm də yanında olduğu qadının başqa kişilər ilə “oturub-durmasına” səs çıxartmayan kişini nəzərdə tuturuq. İndiki halda sanki cəmiyyət olaraq, alfonsu bir az yumşaldırıq.
Alfonsluq əxlaqi normalara uyğun olmayan həyat tərzi yaşamaqdır. Yəni imkanlı qaynatanın yeznəsinə ev, maşın alması və ya işlə təmin etməsi tam olaraq alfonsluq deyil.
Həmin oğlanın qadının da cəmiyyət normalarına uyğun olmayan həyat tərzi yaşamasına rəğmən səssiz qalması alfonsluq sayılır. Çünki səs çıxarsa işinin, evinin və avtomobilinin əlindən çıxacağından qorxur. Birinin digərindən maddi olaraq üstün olması və onu təsiri altına salması alfonsluq deyil.
Alfonsların mütləq mənada əxlaqi meyarlarda da fərq olmasıdır. Qadının əxlaqi dəyərlərinə göz yumulması, bunun müqabilində kişiyə ev və ya maşın alınması əxlaq normasının olmaması deməkdir. Ümumiyyətlə, cəmiyyət nə qədər ki, özü-özlüyündə rahatlığın necə gəldiyini sorğulamadan imtina edəcək, o qədər də bu cür terminlər çoxalacaq”.
Geri qayıt