Qucağına quzu almışdı ey...
29-05-2020, 14:55
Keçən yaz Azərbaycanda soğanın və kartofun İrandan ixracına qoyulan qadağa səbəbindən həmin məhsulların qiymətində bahalaşma müşahidə olundu. O vaxt soğanın ucuz qiymətini nəzərə alan fermerlər əvvəlkindən daha az becərdiklərinə görə, sonradan bu məhsulda qıtlıq yarandı və qiyməti qalxdı.
Bu il yerli soğanın daxili tələbat üçün yetərli olacağı proqnozlaşdırılır. Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin məlumatına görə, artıq Bərdə rayonunda soğan yığımına başlanılıb: “Məhsul yaxşıdır. İndi yerlərdə bir kiloqram soğan 0,23 manata başa gəlir, bazar qiymətləri isə 0,35-0,40 manat arasında dəyişir. Yaxın günlərdə Ağdam və Beyləqan rayonlarında da soğan yığımına başlanacaq. Bu il Azərbaycan, təxminən 10 ölkəyə, xüsusən də Ukrayna, Rusiya, Belarus, Polşa, Türkiyə və ərəb ölkələrinə soğan ixrac edəcək”.
Kənd təsərrüfatı üzrə ekspert Vahid Məhərrəmov AYNA-ya şərhində deyib ki, Azərbaycan özünü kartofla 60% həcmində təmin edir: “Soğan isə, müvafiq saxlama ilə kifayət qədər olacaq. Ancaq erkən tərəvəzlərdən danışırıqsa, onları saxlamaq çətindir. Uyğun şərtlər yaradılarsa, eyni erkən soğan üç ay saxlanılacaq”.
Bir sözlə, burda bir neçə nüans mövcuddur. İlkin olaraq məhsullarla nə etmək lazım olduğunu yalnız fermerlərin özləri həll edir və əgər onları xaricə satmağın daha sərfəli olduğunu başa düşsələr, onda ixrac edəcəklər. Məhsulların əksəriyyəti daxili bazarda tez satıla bilməyəcək və onlar sadəcə olaraq zərərə uğrayacaqlar.
“İnsanlar soğan və kartofu nə qədər çox olursa olsun, ehtiyac duyduqlarından artıq almayacaqlar. Əlbəttə ki, kimsə cəlbedici qiymətə bir-iki aylıq tədarükünü görə bilər. Amma əhalinin alıcılıq qabiliyyəti aşağı düşüb, buna görə indi kimsənin irihəcmli alış-veriş etməsi ehtimalı azdır. Saxlanılması üçün şərait olsaydı, sonradan ölkədə kənd təsərrüfatı məhsullarını satmaq olardı, amma praktiki olaraq bu imkan yoxdur”, - Məhərrəmov bildirib.
Onun sözlərinə görə, dövlət uzunmüddətli saxlama üçün daha çox anbar tikə bilər: “Lakin avadanlıqların qiyməti səbəbindən bu, baha başa gələcək. Belə obyektlərdə saxlama da məhsulların qiymətinin artmasına səbəb olur. İstehlakçının cibinə dəyməmək üçün dövlət saxlama xərclərini öz üzərinə götürməlidir. Bütün bunlar isə çətindir, çünki mövcud vəziyyətdə olan fermerlər üçün yeganə real yol bazar tapmaqdır. İstehsalçı erkən tərəvəzləri nə qədər tez satsa, bir o qədər qazanacaq”.
Qeyd edək ki, iyunun 30-dək bəzi kənd təsərrüfatı məhsulları, xüsusən də soğan və sarımsaq, Avrasiya İqtisadi Birliyi ölkələri xaric, başqa ölkələrdən Rusiyaya idxal edilə bilməz. Avrasiya İqtisadi Komissiyası pandemiya zamanı daxili bazarı qorumaq məqsədilə onların idxalına qadağa qoyub.
Ölkəmizə gəldikdə, Məhərrəmovun sözlərinə görə, yerli fermerlərə məhsullarını başqa ölkələrə satmağı qadağan etmək mümkün deyil: “Çünki onlar sərmayə qoyublar, ya qazanc əldə edəcəklər ya da itki verəcəklər. Mövcud vəziyyət barədə düşünməliyik ki, istehsalçı malları normal qiymətə sata bilsin. İndi soğan və kartofu, əsasən qonşu ölkələrə ixrac edirik. Hər an vəziyyət dəyişə bilər və bu ölkələrin özləri kifayət qədər tərəvəz istehsal etməyə başlaya bilər və ya onlar üçün daha sərfəli bir təchizatçı tapıla bilər. Ancaq dünya bazarında yüksək keyfiyyətli, rəqabətqabiliyyətli məhsullar təklif etsək, alıcı bunun üçün öz ayağı ilə
Ekspert qeyd edib ki, müvafiq dövlət qurumları fermerləri maarifləndirməlidir ki, bu il neçə nəfər müəyyən bir məhsul əkəcəyini, hansı ərazidə, hansı məhsulların becərilməsinin münasibliyini bilsinlər: “Bu məlumat Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin saytında yerləşdirilməlidir. Buna əsaslanaraq, yaxşı qazanc əldə etmək üçün fermerlər bu il nə becərmək barədə çətinə düşməyəcəklər. Bazarda həddindən artıq çox məhsul olduqda, onları bir qəpiyə satmaq və ya atmaq məcburiyyətində qalırlar. Bir çatışmazlıq olduqda qiymətlər yüksəlir və istehlakçı əziyyət çəkir və hamı istehsalçının da zərər çəkə biləcəyi bahalı bir məhsul ala bilmir. Buna görə tarazlığı qorumaq vacibdir”.
Geri qayıt