Qarabağa dair “5 milyard dollarlıq dialoq” ictimaiyyətə niyə sızdırıldı?
11-12-2020, 17:22
Belarus Prezidenti Aleksandr Lukaşenkonun 2016-cı ildə Ermənistanın keçmiş lideri Serj Sarqsyanla internetə sızdırılan söhbəti barədə artıq hamı bilir. Bu yazıda Azərbaycanın Ermənistanın Dağlıq Qarabağ ətrafındakı bölgələrdən çıxması müqabilində 5 milyard dollarlıq sərmayə təklifi müzakirə edilir. Sarkisyan orada höcətə düşərək razılşamır.
Ancaq indi, İkinci Qarabağ müharibəsindən maraqlıdır - o zaman İrəvan 5 milyard dollarlıq təklifi qəbul etmiş olsaydı, bölgədə situasiya necə dəyişə bilərdi? Hansı itkilərin qarşısını almaq olardı? Nələri əldə etmək olardı? Tanınmış analitiklər səs yazısının yayılmasının səbəblərini AYNA-ya şərh ediblər.
Deputat, politoloq Rasim Musabəyov:
“Əvvəla, belə bir məqamı diqqətinizə çatdırmaq istərdim: Serj Sarqsyan qeyri-rəsmi dialoq zamanı konkret olaraq deyir ki, “ermənilər Dağlıq Qarabağ ətrafındakı işğal olunmuş rayonları ümumiyyətlə azad etməyəcəklər”. Bu onu sübut edir ki, ATƏT-in Minsk Qrupunun himayəsi altında aparılan bütün bu danışıqların əsas məqsədi münaqişənin dondurulmuş şəkildə saxlanılması idi. Və düşünürəm ki, bu səs yazısı Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü bərpa etmək üçün atmağa məcbur olduğu addımları çox ciddi şəkildə doğruldur.
İkinci məqam: Serj Sarqsyanın ofisi bu söhbətin olması faktını inkar etmədi. Bunun bir həqiqət olduğunu etiraf etdilər, ancaq şərh etməkdən boyun qaçırdılar.
Və nəhayət, 5 milyardla əlaqəli. Düşünürəm ki, Serj Sarqsyan bu 5 milyardın verilməsinin qeyri-reallığını başa düşüb və buna görə də bu qədər asanlıqla Azərbaycanın 6 işğal altındakı bölgədən imtina etməsi üçün 6 milyard verməyə hazır olduğunu bildirib. Bu rəqəmi, ümumiyyətlə Ermənistanın bütün pul və maliyyə ehtiyatlarının 2 milyard dolları keçmədiyi və ölkənin borclarının artıq 7 milyard dollara çatdığı bir dövrdə səsləndirir. Aydın məsələdir ki, işğal olunmuş ərazilərimizin azad edilməsi üçün heç kim Ermənistana 5 milyard verməyəcək və buna görə də Sarqsyan çox asanlıqla 6 milyard vəd etməyə başlayır. Ona görə də hesab edirəm ki, bu söhbətin pul tərəfi ciddi qəbul edilməməlidir.
Ancaq bütün bu illər ərzində erməni tərəfinin ərazi zəbtini qorumaq üçün danışıqlar xatirinə danışıqlar aparmasının həqiqət olması, məncə, tamamilə təsdiqləndi. O zamankı təmas xəttində tikilən istehkamlar da ermənilərin sülh danışıqları nəticəsində işğal olunmuş əraziləri azad etmək niyyətində olmadıqlarını açıq şəkildə nümayiş etdirir. Və bu, təkrar edirəm, Azərbaycanın həyata keçirdiyi güc yolunu tamamilə doğruldur”.
Beynəlxalq məsələlər üzrə ekspert İlqar Vəlizadə:
“Əlbətdə bu sızma qəsdən təşkil edilib. Çox güman ki, Ermənistanda ictimai rəyə bütün bu illərin əldən verilmiş fürsətlər illəri olduğunu aydınlaşdırmaq üçün edilib. Demək istəyirlər ki, Ermənistan 4 il əvvəl mövcud nəticələrə daha az itki ilə gələ bilərdi. Yalnız az itki ilə deyil, eyni zamanda 5 milyard dollar da əldə edə bilərdi.
Bir neçə il əvvəl Ermənistanın Dağlıq Qarabağ ətrafındakı ratonları qaytarmaq məcburiyyətində qalacağı hər kəsə aydın idi, eyni zamanda ona əhəmiyyətli maliyyə inyeksiyaları vəd edilirdi. Ancaq Ermənistanın əvvəlki rəhbərliyi bununla razılaşmadı və bu məsələnin həllini təxirə saldı. Daha doğrusu, bu məsələni hazırkı rəhbərliyin çiyinlərinə atdı.
Bu və ya digər şəkildə səs yazısı hökumətyönlü erməni kanalı tərəfindən sızdırılıb və bu, mövcud hökumətin vəziyyəti belə təqdim etməkdə maraqlı olduğunu göstərir: Həm Sarqsyan, həm də indi hakimiyyət uğrunda mübarizə aparan Ermənistanın əvvəlki siyasi rəhbərliyi məsuliyyətli bir qərar verə bilər, bu bölgələri Azərbaycana daha əlverişli şərtlərlə təhvil verə bilərdi. Bu şansı Ermənistanın keçmiş rəhbərliyi itirdi. Paşinyanın Azərbaycanla müharibəyə getməkdən başqa yolu yox idi - görünür, Paşinyan hakimiyyətdə olduğu dövrdə danışıqlar prosesindəki şərtlər Ermənistanın əleyhinə dəyişdi. Yəni, görünən odur ki, vəziyyəti məhz bu şəkildə təqdim etməyə çalışırlar”.
Geri qayıt