Ermənistandan Zəngəzur dəhlizinin açılmayacağı ilə bağlı növbəti rəsmi açıqlama verilib.
“Cebheinfo.az”-ın məlumatına görə, bu barədə Ermənistan Baş nazirinin aparatının sədr müavini Taron Çaxoyan danışıb.
O, Ermənistanın cənub rayonlarından keçən nəqliyyat kommunikasiyaları ilə bağlı intensiv müzakirələrə münasibət bildirib. Taron Çaxoyan üçüncü tərəfin nəzarəti altında ölkə ərazisindən keçən nəqliyyat dəhlizinin yaradılmasının mümkünlüyünü qəti şəkildə rədd edib.
“Hətta Ermənistan ərazisindən hər hansı bir tərəfin nəzarətində olan hər hansı dəhliz və ya yolun müzakirəsi mümkün deyil.
Ermənistanda bütün yollar müstəsna olaraq Ermənistan Respublikası tərəfindən idarə olunacaq”,- deyə Çaxoyan özünün “Facebook” səhifəsində qeyd edib.
Ermənistan rəsmisi bəzi müxalifət xadimlərinin mövqeyini tənqid edərək bildirib ki, onlar Azərbaycandan səslənən bəyanatlardan ilhamlanaraq Zəngəzurdan keçən yolun üçüncü tərəfin nəzarətinə verilməsini təklif edirlər. Çaxoyan bu siyasətçiləri dəhlizlə bağlı Azərbaycan tərəfinin mövqeyinin təbliğində ittiham edərək onları “imperiyanın maraqlarına xidmət edən fəallar” adlandırıb.
Qeyd edək ki, Çaxoyanın mesajları əslində iki ünvana yönəlib.
Zəngəzurdan dəhlizin açılmayacağına dair hökumət rəsmisinin açıqlaması Azərbaycana xəbərdarlıq məqsədi daşıyır. Çaxoyanın dedikləri Baş nazir Nikol Paşinyanın yanvarın 9-da Azərbaycana regionda sabitliyin təmini və sülhün əldə edilməsi ilə bağlı təkliflərində Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı yer alan bəndin davamıdır.
Paşinyan nəqliyyat-kommunikasiya əlaqələrinin açılması məsələsində “Sülh kəsişməsi” layihəsinin həyata keçirilməsini təklif edib.
Ermənistanın Baş naziri bu təklifi irəli sürməklə Zəngəzur dəhlizinin açılmasından növbəti dəfə imtina edir. Yəni Paşinyan “Sülh kəsişməsi” layihəsini gündəmə gətirməklə 2020-ci il 10 noyabr Bəyanatının 9-cu bəndini yerinə yetirməyəcəyini bildirir. Çaxoyanın bəyanatı da eyni ritorikaya xidmət edir. Bu isə Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh müqaviləsini əngəlləyir.
Rəsmi Bakı sülhə nail olunması üçün Azərbaycanın qərb hissəsi ilə Naxçıvan MR arasında nəqliyyat- kommunikasiya əlaqələrinin açılmasına dair müzakirələri çərçivə sənədinin imzalanmasından sonrakı mərhələyə saxlamağa razılaşıb. Lakin rəsmi İrəvan yekun sülh sazişində də Zəngəzur dəhlizinin açılması ilə bağlı hər hansı müqavilənin imzalanmasında maraqlı olmadığını göstərir.
2026-cı ildə Ermənistanda növbəti parlament seçkilərinin keçiriləcəyini nəzərə alsaq, bu cür sərt bəyanatların artacağı gözlənilir. Hakimiyyətdə qalmağa çalışan Paşinyan və onun komandası 2021-ci illə müqayisədə siyasi reytinqini xeyli itirib. Belə vəziyyətdə Zəngəzur dəhlizinin açılması Paşinyanı devirməyə çalışan müxalifətə seçkilərdə qələbə imkanları yarada bilər. Bu isə o deməkdir ki, Paşinyan növbəti seçkilərdə qalib gələrsə, nəqliyyat-kommunikasiya əlaqələrinin bərpası istiqamətində razılaşma 2027-ci ildə və ondan sonra mümkündür.
Çaxoyanın mesajının ikinci ünvanı isə Rusiyadır. Onun “Bütün yollar müstəsna olaraq Ermənistan Respublikası tərəfindən idarə olunacaq” deməsi dəhlizin təhlükəsizliyinin Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin sərhəd qoşunları tərəfindən təmin olunacağına dair 10 noyabr Bəyanatında əksini tapmış razılaşmadan növbəti dəfə imtinanı göstərir. Paşinyan hökuməti Zəngəzurdan keçən yolların təhlükəsizliyinin yalnız Ermənistan tərəfindən təminini təklif edir.
Bu məsələdə Ermənistanla Rusiya arasında fikir ayrılığının yaşanması Zəngəzur dəhlizinin açılmasını əngəlləyən əsas səbəblərdən biridir. Ermənistanla rəsmi Bakı arasında Azərbaycanın qərb hissəsi ilə Naxçıvan MR arasında nəqliyyat-kommunikasiya əlaqələrinin açılması və təhlükəsizliyinin təmin olunmasına dair ayrıca müqavilə yoxdur.
Üstəlik, Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh müqaviləsi də imzalanmayıb. Belə olan halda, Ermənistanın Azərbaycana məxsus nəqliyyat vasitələrinin, vətəndaşların və yüklərin mühafizəsini yüksək səviyyədə təşkil edəcəyinə hər hansı zəmanət də yoxdur. Bu baxımdan, təhlükəsiziliyin təminatına dair yeganə hüquqi sənəd 10 noyabr Bəyanatıdır. Lakin regionda baş verən proseslər Moskvanın qeyd edilən öhdəlikdən imtinasına dair ehtimalları artırır.
Ermənistan-İran sərhədindən qoşunlarını çıxaran Rusiya perspektivdə Zəngəzur dəhlizinin təhlükəsizliyi ilə bağlı razılaşmadan da imtina edə bilər.
Rusiya qoşunlarının İranla sərhəddə mövcudluğu rəsmi Moskvanın bölgədə təsirini təmin etməklə yanaşı, Zəngəzur dəhlizinin təhlükəsizliyinə dair öhdəliyin icrası istiqamətində mühüm amil hesab edilirdi. Hazırda bu amilin aradan qalxması Rusiyanın Zəngəzur dəhlizinə marağını azalda bilər.
