ƏBÜLFƏS QARAYEVİN SAXTA TURİZM HESABATI
12-11-2011, 12:37
YAXUD BİTMƏKDƏ OLAN "TURİZM İLİ"NİN QARANLIQLARI
DİA.AZ: - 2011-ci il Turizm İli elan edilmişdi. Bu isə hələ o vaxt yeni korrupsiya mənbəyi kimi qəbul olundu. Əslində nazir Qarayevin rəhbərlik etdiyi qurumun məhz turizm sektorunda korrupsiya bundan əvvəl də mövcud idi və bu faktlarının aşkarlanma tarixindən o qədər də uzun zaman keçməyib.
Dövlət başçısı tərəfindən 2011-ci ilin "turizm ili" elan edilməsində heç şübhəsiz nazir Əbülfəs Qarayevin hesabat və məlumatları da müəyyən əhəmiyyət kəsb edir. Elə nazirin özünün də ara-sıra ictimaiyyət üçün verdiyi açıqlamalarda Azərbaycanda ildən ilə turizmin inkişaf etməsindən söhbət açılır. Qarayev həmçinin təntənəli şəkildə dünya telekanallarının efirində Azərbaycanda istirahətə həsr edilmiş reklam rolikləri yerləşdirildiyini bildirir. Amma real faktlar bir digər hallarda olduğu kimi bu məsələdə də hakimiyyətin təbliğatının yalan üzərində qurulduğunu göstərir.
Azərbaycan hakimiyyəti turist dəvət etsə də, digər tərəfdən viza verilməsi qaydalarını sərtləşdirir. Belə ki, ötən ilin oktyabrında Bakı hava limanında viza verilməsi proseduru ləğv edilib. Azərbaycanın turizm obyektlərində mövcud olan yüksək qiymətləri də buna əlavə etsək, turistlərin cəlb edilməsi problemli görünür. Belə ki, xaricdən turizm axınının olması bir yana, bir çox ölkə vətəndaşları belə çoxdan Azərbaycandakı bahaçılıq ucbatından xaricdə istirahət etməyə üstünlük verir. Ötən yeni il tətili buna misal ola bilər. Statistik rəqəmlər onu göstərdi ki, yeni il münasibəti ilə minlərlə Azərbaycan vətəndaşı Qəbələdən qonşu Gürcüstanın qiyməti 3 dəfə ucuz olan kurortlarına daha çox üstünlük verib.
Azərbaycana gələn turistlər isə dünyadakı turistlərin cəmi 0,003 faizini təşkil edir ki, bu da olduqca kiçik rəqəmdir. 1999-cu ildə "Turizm haqqında" qanunun qəbulu ilə bu sahədə dövlət siyasətinin əsas prioritetləri və hədəflərinin müəyyən edilməsinə, o cümlədən 2002-2005-ci illər və 2010-2014-cü illər üçün turizmin inkişafına dair Dövlət Proqramlarının təsdiq olunmasına baxmayaraq, bu sektor qonşu ölkələrlə müqayisədə hələ də zəifdir. Turistlərin sayına görə Azərbaycan dünyada ən sonuncu yerlərdən birini tutur.
Geniş imkanlar olsa da ölkəyə nəinki turistlərin marağı artır, yerli vətəndaşlar da daxildəki müalicəvi turizm xidmətlərindən yararlanmırlar. Bu məqsədlə Rusiya, istirahət və əyləncə üçün isə Türkiyəni seçirlər. Müqayisə üçün bildirək ki, Türkiyə 2010-cu ildə turizmdən 20,807 milyard dollar gəlir əldə edib.
Son 2 ildə regionda turizmi inkişaf edən ölkələrin siyahısına Gürcüstan da əlavə olunub. Hətta 2013-cü ildə Gürcüstana gələn turistlərin sayının ölkənin əhalisinin sayını keçməsi planlaşdırırlıb. İstirahət üçün Gürcüstana ən çox Azərbaycan, Türkiyə və Ermənistan vətəndaşları üz tutur. Ümumilikdə Azərbaycanın turizm sənayesinin rəqabət apardığı coğrafiyada əsas yeri rusiyanın Qara dəniz və Şimali Qafqazdakı, Türkiyənin Aralıq dənizi sahilindəki turizm mərkəzləri və Gürcüstanın Qara dəniz sahilləri tutur".
Mütəxəssis onu da bildirib ki, turistlər səfər etdikləri ölkələrdə əsasən təhlükəsizlik, gigiyena, keyfiyyətli xidmət, cəlbedici yerlər, qiymətlər və s. bu kimi amillərə diqqət verirlər. Sözügedən amillərdən birinin olmaması nəticə etibarilə yüksək keyfiyyətli turizm məhsulunun ortaya çıxmasına maneə yaradır. Turizm Nazirliyinin məlumatına görə hazırda ölkədə 140 turizm şirkəti, 10 Turizm İnformasiya Mərkəzi və 57 mehmanxana fəaliyyət göstərir. Statistika Komitəsi isə 2009-cu ildə mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələrin sayıni 452 göstərir. Yeri gəlmişkən, komitədən bildirirlər ki, 2004-cü ildə turizm müəssisələrinin sayı 58, 2005-ci ildə 81, 2006-cı ildə 96, 2007-ci ildə 117, 2008-ci ildə 123, 2009-cu ilə 124 olub. Rəqəmlərin təhlili göstərir ki, böhrandan sonra yeni müəssisələrinin yaradılması tempi aşağı düşüb. 2004-cü illə müqayisədə bu tip müəssisələrin sayı artsa da, təklif edilən turizm məhsullarının çeşidi dünya standartlarından geri qalmaqdadır. Şirkətlər hələ də dünya turizm bazarında öz potensialını tam reallaşdıra bilməyiblər.
Azərbaycanda otellərin qiymətinə də diqqət çəkir. Burda nömrənin qiyməti 300-1500 manat arasında dəyişir. Lüks şəraitli "VİP" nömrələrdə sutkalıq qiymət min manatdan iki min manata qədərdi. Halbuki Amerikada 1 həftəlik səyahət bizim vətəndaşa gediş-gəliş xərcləri də daxil olmaqla 5-6 min dollar başa gəlir. Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində istirahətin qiyməti 1500 dollardır. Şimali Kiprdə isə belə istirahət təxminən 1000 dollara başa gəlir. Türkiyədə Antalya kimi tanınmış turizm bölgəsində istirahət xərci 600-700 dollardır. Qiymətlərin baha olması fonunda bir neçə mehmanxananı çıxmaqla, demək olar ki, xidmətlər dünya standartlarından xeyli geridədir. Yəni təklif olunan xidmətlərin keyfiyyəti otellərin malik olduğu ulduzlarla uyğun gəlmir. 4 ulduzlu otellərdə xidmət səviyyəsi xaricdəki 2-3 ulduzlu otellərdəki xidmət səviyyəsinə bərabərdi. Bunun da səbəbi Nazirlər Kabinetinin təsdiqlədiyi meyarlara görə mehmanxanalara ulduzların verilməsinin xidmətin keyfiyyəti ilə deyil, göstərilən xidmətlərin sayı ilə müəyyən edilməsidir. Araşdırmalarımız göstərir ki, xaricdə 2 və 3 ulduzlu otellərin sayı çox olsa da, Azərbaycan sahibkarları daha yüksək titullu otellər tikməyə üstünlük verirlər. Hostellərin açılmasına isə ümumiyyətlə maraq yoxdur.
Geri qayıt