ƏCNƏBİLƏRİN AZƏRBAYCAN MARAĞI
21-05-2013, 10:01
Ölkəmizdə daşınmaz əmlakın qiymətinin kifayət qədər yüksək olması barədə dəfələrlə deyilib. Elə bunun nəticəsidir ki, daşınmaz əmlak satışı yüksək tələbata baxmayaraq, elə də yüksək həddə deyil. Amma Azərbaycanda daşınmaz əmlak barədə bunu demək olmaz.
Ölkədə daşımaz əmlak, xüsusən də mənzil alan xaricilərin sayı artır. Araşdırmalara əsasən, Azərbaycanda xarici vətəndaşlara məxsus olan əmlakların sayı 1500-ü keçib. Bu, 2011-ci ilin sonu ilə müqayisədə təqribən 19% artıqdır.
Onu da bildirək ki, xaricilər, təkcə Bakıda yox, ölkənin bütün ərazisində əmlak əldə edir. Amma xaricilərin sahib olduğu əmlakın əsas hissəsi hələ də Bakıdadır. Bakıdan sonra xaricilərin əmlak aldığı ən populyar ərazi Quba-Xaçmaz zonasıdır. Xaricilərin daşınmaz əmlak almaq üçün ən çox maraq göstərdiyi digər regionlar Sumqayıt, Şəmkir və Zaqatala, Gəncə və Yevlax ərazi idarəsinin əhatə etdiyi ərazilərdir. Xaricilərə məxsus əmlakın böyük hissəsini - 1026-nı mənzillər təşkil edir. Bundan başqa xaricilər 252 fərdi evə və bir neçə bağ evinə malikdirlər. Əcnəbi vətəndaşlar ölkəmizdə qeyri-yaşayış obyektlərinin də sahibidirlər. Belə ki, hazırda 135 torpaq sahəsi, 46 qeyri-yaşayış sahəsi, 36 qeyri-yaşayış binası və 1 əmlak kompleksi xaricilərə məxsusdur. Bir il əvvəllə müqayisədə xaricilərə məxsus olan bütün əmlak növləri artıb. Ən böyük artım qeyri-yaşayış binalarının sayında baş verib. Bir il əvvəl xaricilər ölkəmizdə 10 qeyri-yaşayış binasına sahib idilərsə, indi onların sayı 36-ya qalxıb. Xaricilərin sahib olduğu mənzillərin sayı 942-dən 1026-ya, fərdi evlər 191-dən 252-yə, torpaq sahələri 74-dən 135-ə qalxıb. Əcnəbilər fərdi evləri ən çox - hətta Bakıdan da artıq - Xaçmaz zonasında alırlar. Xaricilərə məxsus evlərin sayına görə sonrakı yerləri Zaqatala, Şəmkir və Gəncə tutur. Yeri gəlmişkən, xarici vətəndaşların ən çox torpaq sahəsi aldıqları region da Zaqatala zonasıdır. Burada əcnəbilərə məxsus 38 torpaq sahəsi var. Xaçmazda 31 torpaq sahəsi, Bakıda isə 21 sahə xaricilərə məxsusdur.
Daşınmaz əmlak bazarında vəziyyətin yaxşılaşması üçün bəzi ekspertlər daxili resurslara da ciddi fikir verilməsini vacib sayır. İpoteka kreditləşməsi isə bu fonda ən məqbul variant sayılır.
İpoteka kreditləşməsi mexanizminin təkmilləşdirilməsini zəruri hesab edən ekspertlərin sözlərinə görə, ipoteka sahəsində ciddi nəticələrə nail olmaq üçün hər şeydən əvvəl, sosial ipotekanın faiz dərəcələrinin aşağı salınması istiqamətində müəyyən addımlar atılmalıdır. Çünki istər dövlət vəsaiti, istərsə də bankların öz vəsaitləri hesabına həyata keçirilən maliyyələşmə sosial-ictimai proqram xarakteri daşıyır. Sosial layihə olduğuna görə də faiz dərəcəsi simvolik xarakter daşımalıdır. Bu arada xatırladaq ki, Azərbaycanda gənclərin mənzil ipotekası ilə təminatı üçün əvvəl hazırlanmış sənədə yenidən baxılır. Gənclər və idman nazirinin müavini İntiqam Babayev qeyd edib ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Nazirlər Kabinetinin iclasında gənclərin mənzil ipotekası ilə təminatı üçün səsləndirdiyi fikirlərə müvafiq olaraq Gənclər və İdman Nazirliyi və Azərbaycan İpoteka Fondu tərəfindən bundan əvvəl hazırlanmış sənədə yenidən baxılır. Nazir müavinin sözlərinə görə, sosial ipotekaya ayrılan vəsaitin miqdarının təsiredici şəkildə artırılması, həmçinin sosial ipotekanın alınma qaydalarında müəyyən təkmilləşdirilmə və sadələşdirilmə tətbiq edilməsi nəzərdə tutulur: "Təkliflər paketində gənc ailə ilə yanaşı olaraq, subay gənclər də nəzərdə tutulur. Amma ki, gənc dedikdə yaş senzi 29-a qədərdir, 35 yaş gənc ailəyə şamil edilən rəqəmdir".
Mərkəzi Bank isəyeni ipoteka programı ilə bağlı layihə üzərində işlərin artıq yekunlaşdığını açıqlayıb. Məlum olub ki, ipoteka kreditindən daha asan və kütləvi şəkildə istifadə olunması üçün bir sıra radikal dəyişikliklər aparılacaq. Buraya gənclərin köhnə mənzil fondu ilə yanaşı yeni tikililərdən ev almaq imkanlarının yaradılması, ipoteka alarkən ilkin ödəniş məbləğinin ləğvi, girovla bağlı dəyişikliklər daxildir.
Daşınmaz əmlak alan əcnəbilərə gəlincə, mütəxəssislərin sözlərinə görə, ölkədə mənzil alan xaricilər arasında Rusiya vətəndaşları olan azərbaycanlılar Türkiyə və İran vətəndaşlarıdır. Azərbaycanda çalışan və ya təhsil alan bu alıcılar əsasən mənzillər almağa üstünlük verirlər. Ötən ilin əvvəllərində İran vətəndaşlarının ölkəyə axını müşahidə olunurdu və gələnlər burada mənzillər alırdılar. Sonra bu axın zəifləsə də, Azərbaycanın əmlak alan xaricilərin siyahısında iranlılar demək olar ki, ilk üçlüyə daxildirlər. Bakıda əmlak alan əcnəbilər ilk növbədə şəhərin mərkəzinə maraq göstərirlər. Ölkədə turizm sektorunun inkişafı əcnəbi alıcıların ölkənin digər bölgələrinə də marağını artırıb. Məsələn, "Şahdağ” qış-yay kurortunun fəaliyyətə başlaması xariciləri bu ərazilərdə əmlak almağa həvəsləndirib. Buna görə də bəzən xaricilər Azərbaycan vətəndaşları ilə birgə müəssisə yaradıb torpaq əldə edir, ya da torpağı icarəyə götürüb üzərində kommersiya obyekti tikirlər. bütün bunlar istənilən halda daşımaz əmlak bazarın atəsirsiz ötüşmür. Bu təsir isə özünü ilk növbədə qiymət artımında göstərir.
Geri qayıt