ƏLİ KƏRİMLİ İRANLA DİALOQUN TƏRƏFDARIDIR
1-06-2012, 12:36
“AZƏRBAYCANLA İRAN ARASINDA CİDDİ FİKİR AYRILIQLARI VAR”
AXCP sədri Əli Kərimli “Obyektiv” televiziyasına (www.Obyektiv.tv) müsahibəsində Amerika dövlət katibi Hilari Klintonun Azərbaycana səfəri, Azərbaycan müxalifətinin təzyiqlər altında olması, 2013-cü ildə keçiriləcək prezident seçkiləri, İctimai Palatanın qarşıdakı aylarda fəaliyyəti, dövlət başçısını ailə üzvlərinin biznesi ilə bağlı İctimai Palatanın keçirəcəyi müzakirələr və digər məsələlərə toxunub.
Ə.Kərimli Amerika dövlət katibinin səfəri ilə bağlı deyib ki, müxalifət Azərbaycanın ABŞ ilə, bütövlükdə qərb dünyası, o cümlədən NATO ilə əlaqələrinin genişlənməsində maraqlıdır: “Hesab edirik ki, dövlət katibinin səfəri bu münasibətləri dərinləşdirmək üçün bir fürsətdir. Amerika Dövlət Departamenti hər zaman bəyan edir ki, Azərbaycanla siyasətdə əsasən üç prioritet var: enerji, təhlükəsizlik və demokratik islahatlarla bağlı əməkdaşlıq. Amerika ilə Azərbaycan arasında enerji və təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlıqla bağlı müəyyən uğurlar olsa da, təəssüflə qeyd edirəm ki, demokratik islahatlarla bağlı aparılan dialoq heç bir nəticə verməyib”.
Onun sözlərinə görə, bir neçə il bundan öncə dövlət katibinin müavinlərindən biri demokratiya sahəsində Azərbaycanla dialoq prosesinə rəhbərlik edirdi: “Çox təəssüf ki, nəticə yoxdur. Biz hesab edirik ki, dövlət katibinin Azərbaycana səfəri həm də Amerika-Azərbaycan münasibətlərindəki bu zəif, axsayan tərəfi gücləndirməyə istifadə olunmalıdır. Hesab edirəm ki, dövlət katibi Azərbaycana səfəri zamanı ölkə hökumətinə güclü bir mesaj verməlidir ki, demokratik islahatların alternativi yoxdur. Amerika-Azərbaycan münasibətləri üçün də demokratik islahatlar, insan haqları, siyasi məhbusların taleyi, sərbəst toplaşmaq azadlığı, azad seçki kimi məsələlər olduqca önəmlidir. Azərbaycan cəmiyyəti məhz belə mesajların verilməsini gözləyir”.
O, dövlət katibinin müxalifətlə görüşəcəyi ilə bağlı dəvət almadığını deyib. “Təbii ki, belə bir dəvət olarsa biz bu prosesdə iştirak edəcəyik”, - o qeyd edib.
Ə.Kərimli hesab edir ki, Amerika da Avropa Parlamenti kimi Azərbaycanda insan haqlarını pozan vəzifəli şəxslərə, onların əmlakına, hesablarına sanksiyaların tətbiq edilməsi məsələsinə baxmalıdır: “Mən Avropa Birliyinin parlamentinin qətnaməsi ilə tamamilə həmrəyəm. Parlament xarici siyasət üzrə ali səlahiyyətli nümayəndə xanım Ketrin Eştona tapşırıb ki, Azərbaycan üzərində monitorinq təşkil etsin və ehtiyac yaranarsa ölkədəki vəziyyətlə bağlı müvafiq qərarlar verilsin. Hesab edirəm ki, yaxşı olar ki, ABŞ-da da müvafiq qərarlar verilsin. Eurovision-dan sonra Azərbaycanın atdığı addımlar ciddi monitorinq olunmalıdır. Azərbaycanda siyasi müxalifətə, vətəndaş cəmiyyətinə, media institutlarına, yerli fəallara qarşı olan təzyiqlər ciddi reaksiyaya səbəb olmalıdır”.
AXCP sədri həmçinin İctimai Palatanın prezidentin ailə üzvlərinin qanunsuz biznesi və demokratiyaya yumşaq keçidin “Yol xəritəsi” ilə bağlı dinləmələr keçirəcəyini deyib. O, ailə üzvlərinə, qohumlarına, müxalifət fəallarına təzyiqlərdən danışıb, ölkədə media, toplaşmaq azadlığının pozulmada davam etdiyini bildirib.
Ə.Kərimli prezident seçkilərində namizədliyini irəli sürəcəyi ilə bağlı suala isə birmənalı “hə” cavabını verməyib. “2006-cı ildən mən pasport ala bilmirəm. Azərbaycandakı bütün məhkəmə instansiyalarını keçmişəm. 2009-cu ildə işim Avropa Məhkəməsində icraata götürülüb. İndi işə baxılmasını gözləyirəm. Çox təəssüf ki, Avropa Məhkəməsi belə işlərə təcili qaydada baxmır. Yeri gəlmişkən, buna öz narazılığımı ifadə edirəm. Çox ciddi sanksiyalar altındayıq. Xalq Cəbhəsinin binası əlimizdən alınıb, yeni bina icarəyə götürməyimizə imkan verilmir, AXCP-nin üzvlərinə, fəallarına, şəxsən mənim ailə üzvlərimə böyük basqılar var. Axırıncı dəfə daha bir qohumumu, qaynımı uydurma ittihamla həbs ediblər. Özümə qarşı təzyiqlər isə son günlərədək davam edib”, - o bildirib.
AXCP sədri Azərbaycanla İran arasında son gərginliyin daha çox şəxsi ambisiyalarla bağlı olduğunu bildirib: “Azərbaycanla İran arasında bir sıra məsələlərdə obyektiv olaraq fikir ayrılığı var, maraqlar fərqlidir. Birincisi, Azərbaycanın müstəqil dövlət olaraq var olması, İranda bir çox dairələri narahat edir. Çünki İranda çoxlu sayda azərbaycanlılar yaşayır. İranın xarici işlər naziri iddia edir ki, bu ölkədə azərbaycanlılar əhalinin 40 faizindən artıqdır. Amma bizim bir çox həmvətənlilərimiz deyir ki, azərbaycanlılar 50 faiz və onun üzərindədir. Bunlar hamısı obyektiv problem yaradır. Eyni zamanda Xəzərin bölgüsü, Azərbaycanın Avroatlantik məkana qoşulma perspektivləri ilə bağlı Azərbaycanla İran arasında ciddi fikir ayrılıqları var. Bu məsələlərin hamısı Azərbaycan dövlətinin maraqlarına uyğun şəkildə, amma dialoq yolu ilə həllini tapmalıdır”.
O, təəssüflə qeyd edib ki, son vaxtlar Azərbaycan-İran münasibətləri daha gərginləşib, amma daha əhəmiyyətli prinsipial məsələlər üzrə yox: “Münasibətlərin gərginləşməsində şəxsi ambisiyalara görə bir-birini söyüb təhqir etmək, dövlət başçılarının, məmurların bir-birini aşağılaması əsas səbəbə çevrilib. Münasibətlərin gərginləşməsi də, nizama salınması da milli maraqlara görə müəyyən edilməlidir, milli maraqlar əsas olmalıdır. Amma çox təəssüf ki, son günlər baş verənlər daha çox münasibətləri qura bilməmək və milli maraqların təmin edilməsi ilə deyil, şəxsi zəmində qarşılıqlı təhqir və tənqidlərin artırılması ilə bağlıdır”.
Ə.Kərimli müxalifətin məsələnin nizamlanmasında çağırışlarını da bildirib: “Bütün bu mübahisələr dialoq yolu ilə həllini tapmalıdır, Azərbaycana yeni bir konflikt lazım deyil. Azərbaycanı idarə edənlər məsuliyyətli olmalıdırlar, yeni bir konfliktə, o cümlədən İranla münasibətlər konflikt həddinə gəlib çıxmamalıdır. Bu o demək deyil ki, Azərbaycan köklü maraqlarını qurban verməlidir. Qətiyyən yox, Azərbaycan öz köklü maraqlarını müdafiə etməlidir. Amma bütün mübahisəli məsələləri də diplomatiya yolu ilə həll etməlidir. Bəs diplomatiya nə üçündür? Məhz uyğun gəlməyən çarpaz maraqların uyğunlaşdırılmasından ibarətdir. Hesab edirəm ki, Azərbaycanın İran siyasəti daha aktiv, daha diplomatik olmalıdır ki, Azərbaycan həm öz milli maraqlarını qorusun, həm də onsuz da bir qonşu ilə ciddi müharibə vəziyyətindədir, başqa bir qonşu ilə də münasibətlər ciddi konflikt həddinə gətirilməsin”, - o vurğulayıb.
Geri qayıt