Dağıstanda nə baş verir: xalq etirazı, idarəolunan xaos, yoxsa...?
30-10-2023, 15:12
Dağıstanın Mahaçqala şəhərində yerləşən hava limanında izdiham yaşanıb. İsraildən gələn təyyarənin Mahaçqalaya enməsindən qabaq minlərlə insan hava limanına toplaşıb. Aksiya iştirakçıları İsraildən gələnlərə etiraz və Fələstin xalqına dəstək ifadə ediblər.
Daha sonra bir neçə yüz aqressiv şəxs terminalın binasına soxulub. Toplananların digər qrupları gələn sərnişinlərin pasportlarını yoxlayaraq hava limanından çıxan avtomobillərdə “axtarış” təşkil ediblər. Etirazçılar İsrail vətəndaşlarını axtarıblar.
Bəzi etirazçılar hava limanının uçuş zolağına çıxıblar. Hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları havaya atəş açmaqla baş verənlərin qarşısını almağa çalışıblar, lakin onların qüvvələri vəziyyəti nəzarətə götürmək üçün kifayət etməyib.
Rusiya Qvardiyasının əsgərləri hava limanına daxil olub. Uytaş hava limanının fəaliyyəti iflic olub. Nijnevartovsk-Mahaçqala reysi hava limanındakı etirazlara görə Mineralnıye Vodıya yönləndirilib. Rusiya Federal Hava Nəqliyyatı Agentliyi Mahaçqala hava limanının gəliş və uçuşlar üçün bağlandığını bildirib.
Şimali Qafqaz regionlarının rəhbərləri Yaxın Şərqdə vəziyyətin gərginləşməsi fonunda respublikaların əhalisini sakit olmağa və aqressiv çağırışlara uymamağa çağırıblar. Dağıstanın dövlət başçısı Sergey Melikov, Qaraçay-Çərkəzin rəhbəri Rəşid Temrezov və Kabardin-Balkar lideri Kazbek Kokov qeyd ediblər ki, Yaxın Şərqdə baş verən hadisələrə heç kəs biganə deyil.
Rəmi məlumatlara görə, iğtişaşlar zamanı 9 polis əməkdaşı yaralanıb. İki polis əməkdaşı isə xəstəxanaya yerləşdirilib.
Mahaçqalada yaşananlar dünyanın nəzərlərini yenidən Rusiyaya yönəldib. Rusiya-Ukrayna müharibəsinin davam etdiyi və Qərb-Rusiya savaşının şiddətləndiyi bir ərəfədə baş verənlərə müxtəlif rakurslardan yanaşılır. Bəzi analitiklər bu aksiyaları kortəbii etirazlar, digərləri isə Qərbin Rusiyada aranı qatmaq cəhdi kimi qiymətləndirir.
Bununla yanaşı, aksiyaların Kremldə ssenariləşdiyini iddia edənlər də mövcuddur. Onların qənaətinə görə, Rusiya bu yolla diqqəti özündən yayındırmağa çalışır.
Azərbaycan Milli Məclisinin Beynəlxalq münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr komitəsinin üzvü Nəsib Məhəməliyev AYNA-ya açıqlamasında deyib ki, Yaxın Şərqdə baş verən qarşıdurmalar elə Yaxın Şərqdə də həll olunmalıdır: “İstənilən halda Mahaçqalada baş verənlər xoşagələn və arzuolunan hadisə deyil. Harada terror hadisəsi və cinayətlər baş veribsə, onun heç bir aiddiyyəti olmayan digər bölgələrə sıçraması, eyni zamanda münaqişə ocağında mülki insanların zərər görməsi dərin təəssüf hissi doğurur. Əfsuslar olsun ki, müasir dünyamızda böyük güclər təsir imkanlarından istifadə edərək müxtəlif regionlarda müharibələr aparırlar. Dünyanın müxtəlif bölgələrində gərginlik ocaqları yaradır və etnik münaqişələrdən öz xeyrinə istifadə edirlər”.
“Bunların kökündə, heç şübhəsiz, geosiyasi maraqlar dayanır. Mahaçqalada baş verən hadisələrin də süni şəkildə hazırlandığına dair müxtəlif mülahizələr irəli sürülür. Hesab edirəm ki, bu aksiyalarda hansısa xüsusi xidmət orqanlarının, siyasi qruplaşmaların əli ola bilər. Hər hansı dövlətin bilavasitə iştirakı olmasa belə, həmin ölkələrin tərkibində müxtəlif siyasi qüvvələrə və ideologiyalara xidmət edən, onlara bağlı qüvvələr bu prosesdə iştirak edə bilər”, - deyə deputat bildirib.
Müsahibimiz istisna etmir ki, bu iğtişaşlar hansısa radikal qüvvələr tərəfindən də yönləndirilə bilər: “Bu versiya da istisna edilmir və mümkündür. Digər tərəfdən də Rusiya Yaxın Şərqdə baş verən bu qarşıdurmada Fələstini dəstəkləyir. Bu günlərdə HƏMAS təşkilatının nümayəndələri Moskvada Rusiya xarici işlər nazirinin müavini tərəfindən də qəbul edildi. Bundan sonra Moskvada İran xarici işlər nazirinin müavini tərəfindən də qəbul olundular. Bunu əsas gətirib Dağıstanda baş verənlərin Rusiya xüsusi xidmət orqanları tərəfindən də təşkil edildiyini söyləyənlər mövcuddur”.
“Lakin mən bu ehtimalı inandırıcı saymıram. Ona görə ki, istənilən kütləvi iğtişaşlar hər şeydən əvvəl ilk növbədə həmin dövlətin özünə qarşı yönəlir. Daxildə icxtimai-siyasi sabitliyi sarsıdır. Beynəlxalq münasibətlər sisteminin gərinləşdiyi, Qərb və anti-Qərb blokunun mübarizəsinin şiddətləndiyi, Rusiyanın müharibə şəraitində olduğu və ona qarşı çoxvektorlu hücumların davam etdiyi bir ərəfədə Moskvanın buna gedəcəyinə inanmıram”, - deyə Məhəməliyev vurğulayıb.
DİA.AZ-ın xəbərinə görə, Mahaçqalada baş verənləri AYNA-ya şərh edən politoloq Zərdüşt Əlizadə söyləyib ki, İsrailin qeyri-insani davranışları dünyada hiddət doğurur və bəşər əhli buna etiraz edir: “Etirazçıların arasında yəhudilər, eləcə də Amerika yəhudiləri də var. Dağıstanda savadsız, cahil insanlar öz tərzinə uyğun İsrailin günahsız insanları bombalamasına etiraz edirlər. Bütün dünyaya da nümayiş etdirirlər ki, biz də vəhşiyik və heç də İsraildən fərqlənmirik. İndiki halda bu, kimə lazım ola bilər? Təbii ki, İsrailə”.
“1989-cu ildə Azərbaycanda müstəqillik hərəkatını necə gözdən salmışdılarsa, bu gün Mahaçqalada da eyni ssenarilər baş verir. O zaman AXC çox mütərəqqi ideyalarla yarandı. Lakin hərəkatın içərisinə soxuşdurulmuş agentlər və satqınlar Rusiyanı qızışdırdılar və 20 yanvar soyqırımı baş verdi. Özləri isə qaçıb gizləndilər, heç burunları da qanamadı. Bundan sonra Qarbaçova “Nobel” mükafatı verildi. Ardınca da hakimiyyəti götürüb, qısa müddət sonra qaçdılar. Eyni ssenari bu gün Dağıstanda baş verir. Bu aksiyalar Fələstinin yox, İsrailin zülmünə haqq qazandırır”, - deyə analitik fikrini yekunlaşdırıb.
Geri qayıt