Elçin Alıoğlu - TREND
Ermənistanın Azərbaycana qarşı yeni müharibəyə hazırlaşması regionda sülh və sabitliyə ciddi təhlükə yaradır. Bu, yalnız Ermənistanın daxili problemlərini ört-basdır etmək cəhdi deyil, eyni zamanda Qərbin, xüsusilə Fransanın geosiyasi maraqlarına xidmət edən təxribatçı bir plandır. Ermənistan hakimiyyətinin revanşizm siyasəti, silahlanma prosesinin sürətlənməsi və beynəlxalq dəstək sayəsində həyata keçirdiyi avantüra Cənubi Qafqazda yeni münaqişə ocağı yaratmaq niyyətini açıq şəkildə göstərir.
Danılmaz faktdır ki, son illərdə Ermənistan cəmiyyətində revanşizm əhval-ruhiyyəsi artmaqdadır. Bu, təkcə 44 günlük İkinci Qarabağ Müharibəsindəki dağıdığı məğlubiyyət və kapitulyasiya ilə yox, həm də Nikol Paşinyanın reytinqinin sürətlə aşağı düşməsi ilə əlaqəlidir. Erməni cəmiyyəti Paşinyanı zəif lider kimi qəbul edir və onun siyasi mövqelərini gücləndirmək üçün yeni bir "qələbəyə" ehtiyac duyulduğu aydındır. Ermənistan hakimiyyəti üçün bu "qələbə" Azərbaycanın üzərinə yeni hərbi əməliyyatlarla hücum etmək, hətta kiçik bir taktiki üstünlük əldə etməklə mümkündür.
Ermənistanın müharibəyə hazırlaşmasında Fransa və Avropa İttifaqı mühüm rol oynayır. Ukraynada gözlədikləri nəticələri əldə edə bilməyən Qərb dövlətləri Rusiyanın diqqətini başqa istiqamətə yönəltmək və onun resurslarını tükətmək üçün Cənubi Qafqazda yeni münaqişə ocağı yaratmaq istəyir. Fransa və digər Qərb ölkələri Ermənistanı silahlandıraraq və diplomatik dəstək verərək bu planı həyata keçirməyə çalışırlar. Bu çərçivədə Hindistandan və Yunanıstandan silah alınması, Fransanın Ermənistana silah tədarükü və Avropa İttifaqının Ermənistanda hərbi missiya təşkil etməsi Qərbin bu planını dəstəkləyən faktlardır.
Ermənistanın sürətlə silahlanması və Qərb ölkələri ilə təhlükəli hərbi əməkdaşlıqları Cənubi Qafqazda sülh və sabitliyi təhlükə altına alır. Bu prosesin məqsədi təkcə Ermənistanın hərbi gücünü artırmaq deyil, həm də bölgədə hərbi balansı pozmaqdır. Aşağıdakı faktlar Ermənistanın silahlanmasının miqyasını və bu prosesdə müxtəlif ölkələrin iştirakını nümayiş etdirir.
Fransa İrəvanın hərbi potensialını artırmaq üçün ona yeni növ silahlar və hərbi texnologiyalar təqdim edir. Bu tədarükə müasir zenit-raket sistemləri, zirehli texnika və artilleriya vasitələri daxildir. Fransa tərəfindən Ermənistana silah satışlarının artırılması birbaşa Azərbaycanın təhlükəsizliyinə yönəlmiş təhdiddir. Məsələn, 2023-cü ildə Ermənistanın Fransa istehsalı olan hava hücumundan müdafiə sistemləri ilə təmin edilməsi barədə yayılan xəbərlər regiondakı hərbi balansın dəyişdirilməsi istiqamətində ciddi addım kimi qiymətləndirilir.
Ermənistanın Hindistandan iri həcmdə silah sifariş etməsi son dövrlərdə regional balansı ciddi şəkildə pozmaq təhlükəsi yaradır. Hindistan Ermənistana artilleriya sistemləri, pilotsuz uçuş aparatları və reaktiv yaylım atəşi sistemləri (RYAS) kimi müasir hərbi vasitələr ixrac edir. Xüsusilə 2022-ci ildə imzalanmış 250 milyon dollarlıq müqavilə çərçivəsində Hindistan istehsalı olan “Pinaka” RYAS-larının Ermənistanın arsenalına daxil olması Azərbaycanın hərbi təhlükəsizlik strategiyalarında məntiqi və təbii dəyişikliklərə səbəb olub.
Yunanıstanın Ermənistanla hərbi əməkdaşlığı yeni mərhələyə qədəm qoyub. Xüsusilə S-300 zenit-raket komplekslərinin Ermənistana ötürülməsi cəhdləri Azərbaycanın hava hücumundan müdafiə sistemlərinə qarşı əlavə təhdidlər yaradır. Bu addım, beynəlxalq hərbi balans prinsiplərinin pozulmasına səbəb olmaqla yanaşı, Ermənistanın hərbi təxribatlara daha da cəsarətlənməsinə şərait yaradır.
Və ən nəhayət - Avropa İttifaqının Ermənistandakı "müşahidə missiyası", bəlli, faktiki olaraq hərbi kəşfiyyat fəaliyyətilə məşğuldur. Missiya Azərbaycanın sərhədləri yaxınlığında hərbi məlumatları toplayır və Ermənistana ötürür. Avropa İttifaqı rəsmilərinin bitərəfliyini qoruyub saxlaması tələb olunsa da, bu prosesdə onların açıq şəkildə Ermənistana dəstək verdiyi müşahidə olunur. Bu məlumatlar Ermənistanın təxribat əməliyyatlarını planlaşdırması üçün kritik əhəmiyyət daşıyır.
Ermənistanın silahlanması regiondakı hərbi gərginliyi artırır və yeni silahlı qarşıdurmalara zəmin yaradır. Bu proses Azərbaycanın sülh təşəbbüslərinə mane olur və hərbi balansı pozur. Qərb dövlətlərinin Ermənistanı silahlandırması, onların Cənubi Qafqazda təsir dairələrini genişləndirmək məqsədinə xidmət edir. Bu, regionda böyük güclər arasında geopolitik qarşıdurmanı daha da alovlandırır. İrəvanın müasir silahlarla təchiz edilməsi Azərbaycanın milli təhlükəsizliyinə ciddi təhdiddir və sərhədlərdə hərbi risklərin artmasına gətirib çıxarır.
Ermənistanın sürətlə silahlanması və Qərb ölkələrinin bu prosesə açıq dəstəyi regionda sabitliyi təhlükə altına alır. Bu vəziyyət beynəlxalq hüquq normalarına zidd olmaqla yanaşı, Azərbaycanın öz milli təhlükəsizliyini qorumaq üçün daha sərt addımlar atmasını tələb edir. Azərbaycanın bu təhdidlərə qarşı güclü müdafiə strategiyaları həyata keçirməsi və beynəlxalq səviyyədə öz maraqlarını qorumaq üçün siyasi-diplomatik fəaliyyətini genişləndirməsi vacibdir. Beynəlxalq səviyyədə təhlükənin artması Nikol Paşinyanın avantürası yalnız Azərbaycan üçün deyil, bütün region üçün ciddi təhlükə yaradır. Ermənistanın silahlanması və Qərbin təhriki ilə həyata keçirilən bu siyasət kövrək sülhü pozaraq, Cənubi Qafqazda yeni müharibənin başlanmasına gətirib çıxara bilər. Bu müharibə ehtimal ki, daha genişmiqyaslı beynəlxalq toqquşmalara yol açacaq. Qərb, xüsusilə Fransa bu münaqişəni Rusiya ilə qarşıdurmanı genişləndirmək üçün bir vasitə kimi görür.
Azərbaycan Cənubi Qafqazda sülh və sabitliyi qorumaq istiqamətində ardıcıl və prinsipial siyasət yürüdür. Ermənistanın təxribatçı addımları və revanşist yanaşmaları fonunda Azərbaycan hökuməti regional əməkdaşlığı genişləndirmək və təhlükəsizliyə dair beynəlxalq mexanizmləri gücləndirmək üçün fəal iş aparır. Bu yanaşma həm milli maraqların müdafiəsi, həm də regionun iqtisadi və geosiyasi sabitliyi üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir.
Ermənistan hökumətinin davamlı təxribatçı fəaliyyəti, xüsusilə də Qərb, o cümlədən Fransanın təhriki ilə həyata keçirilən silahlanma siyasəti Cənubi Qafqazda təhlükəsizlik risklərini sürətlə böyüdür. Revanşizmə əsaslanan bu siyasət Ermənistanın bölgədə yenidən münaqişə yaratmaq istəyini göstərir və bunun nəticələri təkcə regional deyil, beynəlxalq səviyyədə də gərginlik yaradır. Ermənistanın hərbi ambisiyaları onun beynəlxalq hüquqa hörmətsizliyini bir daha nümayiş etdirir.
Ermənistanın silahlanması və hərbi hazırlıqları, regionda yenidən münaqişə yaratmaq məqsədilə həyata keçirilir. Bu prosesin arxasında duran xarici qüvvələr, xüsusilə Fransa və digər Qərb dövlətləri, öz geosiyasi maraqlarını təmin etmək üçün Ermənistanı istifadə edir. Bu cür təhriklər təkcə Azərbaycan üçün deyil, bütün region üçün təhlükə yaradır və regional sülhə əsas maneədir. Beynəlxalq ictimaiyyət bu təxribatları diqqətlə izləməli və Ermənistanın yeni münaqişələrə səbəb ola biləcək addımlarına qarşı qətiyyətli mövqe sərgiləməlidir.
Azərbaycan hökuməti beynəlxalq hüquq çərçivəsində fəaliyyət göstərərək, sülh və sabitliyin təmin olunması üçün fəal diplomatiya aparır. Regional əməkdaşlıq formatlarının gücləndirilməsi, qonşu dövlətlərlə iqtisadi və təhlükəsizlik sahələrində əməkdaşlıq və Ermənistanın təxribatlarının qarşısının alınması istiqamətində atılan addımlar Azərbaycanın strateji hədəfləridir.
Rəsmi Bakı xüsusilə Zəngəzur dəhlizinin reallaşdırılması, iqtisadi inteqrasiyanın dərinləşdirilməsi və Cənubi Qafqazda davamlı inkişafın təmin olunması üçün beynəlxalq tərəfdaşlarla sıx işləməyə davam edir.
Ölkəmizin sülhə əsaslanan strategiyası regionda davamlı sabitlik və əməkdaşlıq üçün unikal imkanlar yaradır. Ermənistanın təxribatlarına və onun xarici himayədarlarının təzyiqlərinə baxmayaraq, Azərbaycan öz prinsipial mövqeyindən geri çəkilməyəcək. Regional və beynəlxalq ictimaiyyətin dəstəyini təmin etməklə, Azərbaycan sülhə nail olmaq və Cənubi Qafqazın təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədini davamlı şəkildə həyata keçirir.
