Azərbaycanda elektronika mağazalarının istehlakçıya qarşı tətbiq etdiyi fırıldaqlar illərdir davam edir və bu hallar son zamanlar daha da geniş vüsət alıb.

Əsas problemlər bunlardır:

1)Alınan məhsulun xarab çıxması

2)İşlənmiş və ya təmir olunmuş məhsulların yeni adı ilə satılması

3)Kredit şərtləri ilə bağlı aldatmalar

4)Zəmanət məsələlərində istehlakçının aldadılması

Bu hallar Baku Electronics, İrşad Electronics, Soliton, World Telecom, Myshops və digər iri mağazalar şəbəkəsində demək olar ki, sistematik hal alıb.

“Zəmanət növləri və fırıldaqlar”

Azərbaycanda bu sahədə əsas problem rəsmi zəmanət öhdəliyinin olmamasıdır. Dünyanın əksər ölkələrində elektronika mağazaları yalnız istehsalçının verdiyi rəsmi zəmanətlə məhsul sata bilər. Bizdə isə bu tələbat yoxdur və nəticədə istehlakçıya müxtəlif zəmanət adları ilə aşağıdakı aldatmalar təqdim olunur:

1)Rəsmi zəmanət

İstehsalçı (məsələn, LG, Samsung) tərəfindən verilir. Brend özü məhsuluna zəmanət verir və problem olduqda ya təmir edir, ya da yenisi ilə əvəzləyir. Belə məhsullarda texniki problem ehtimalı aşağıdır, çünki brend nüfuzunu qorumağa çalışır.

2)Mağaza zəmanəti

Məhsulu satan elektronika mağazası verir. Problem çıxdıqda məsuliyyəti mağaza daşıyır, lakin adətən, məsuliyyətdən yayınırlar. Əksər hallarda məhsul təmir olunur, amma dəyişdirilmir.

3)Servis zəmanəti

Hər hansı servis mərkəzi tərəfindən verilir. Zəmanət keyfiyyəti və məsuliyyəti çox aşağı olur. Qızıl, gümüş, bürünc zəmanətlər – Aldatma taktikası. Bu “əlavə zəmanətlər” elektronika mağazalarının istehlakçını əlavə pul ödəməyə vadar etmək üçün yaratdığı süni xidmətlərdir. Həqiqətdə bu zəmanətlərin müştəriyə real faydası olmur – məhsul yenisi ilə dəyişdirilmir və ya qaytarılmır.

4)İşlənmiş Məhsulların Yeni Kimi Satılması

Elektronika mağazalarında tez-tez rast gəlinən fırıldaqlardan biri də, vitrində sərgilənmiş və ya təmir edilmiş məhsulların yeni adı ilə satılmasıdır.

Müştəridən qaytarılmış məhsullar təmizlənir, format olunur və qutusuna qoyularaq yenisi kimi təqdim olunur.

Bəzən bu cür məhsullar anbar məhsulu adı ilə alıcıya verilir.

Xüsusi olaraq mobil telefon və xırda məişət texnikası alarkən, qutunun mütləq bağlı olduğuna diqqət yetirin.

Məhsulun gözünüzün qabağında açılması və işləməsinin yoxlanması vacibdir.

“Satış məsləhətçiləri və bonus sistemi”

Azərbaycanda satış məsləhətçiləri bonus sistemi ilə işlədiklərinə görə, hansı brend onlara daha çox bonus verirsə, o məhsulu tərifləyir və satmağa çalışırlar. Bu səbəbdən satış məsləhətçilərinin “məsləhətləri” əksər hallarda aldatma məqsədi daşıyır.

“Özəl markalar və Çində yığılmış məhsullar”

Elektronika şirkətləri Çində ucuz yığılan məhsullara öz markalarını qoyaraq satırlar. Məsələn, Soliton – Riffel. Belə brendlər dünyada tanınmır və istehsalçı zəmanəti yoxdur. Keyfiyyət zəif, servis dəstəyi isə çox bərbad olur.

“Rəsmi qurumların passivliyi”

Azərbaycanda bu sahədə ciddi qanun boşluqları və nəzarətsizlik mövcuddur. Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidməti bu sahədə qeyri-effektiv fəaliyyət göstərir. Məsələn, qurum hazırda İrşad Electronics ilə uzun müddətdir məhkəmə çəkişməsindədir.

Bəs belə olduqda nələr etməli?

İstehlakçı olaraq hüquqlarınızı qorumaq üçün yalnız rəsmi zəmanətli məhsul alın.

Vitrin məhsullarından uzaq durun, anbardan açılmamış məhsul tələb edin.

Bağlı qutuda olan, gözünüzün qabağında açılan məhsul alın.

Əlavə zəmanət paketlərinə aldanmayın.

Satış məsləhətçilərinin “məsləhətləri”nə inanmayın.

Hansı şirkət haqqında daha çox şikayət varsa, ondan uzaq durun.

Elektronika məhsulunu almadan öncə araşdırma aparın və rəy oxuyun.

Məhsulu sınaqdan keçirmədən və sənəd almadan pulu ödəməyin.

Sonda qeyd edk ki, Azərbaycanda elektronika bazarında baş verən fırıldaqlar sistematik xarakter daşıyır və istehlakçı hüquqları ciddi şəkildə pozulur. Hüquqi nəzarət və maarifləndirmə olmadıqca vəziyyət daha da pisləşəcək. Ümid etmək olar ki, yaxın gələcəkdə dövlət bu sahəyə ciddi müdaxilə edəcək və bütün mağazalar yalnız rəsmi zəmanətlə məhsul satmağa məcbur ediləcək.

Pərviz Həşimli
Gununsesi.info