Şimali Kipr üçün tarixi məqam: öncə Türk Dövlətləri Təşkilatına üzvlük, sonra... - GƏLİŞMƏ
Tarix: 15-06-2022, 08:29 | Çap et
Yunanıstanla Türkiyə arasında yaşanan gərginlik təkcə sahil suları və adalarla bağlı deyil. Şərqi Ağdənizdəki üstünlük mücadiləsinin tərkib hissəsi olaraq, Yunanıstan hökumətinin Kiprdəki türk mövcudiyyətinə qarşı iddia və həmlələri də iki ölkə münasibətlərində önəmli gərginlik nöqtəsidir.
Yunan tərəfinin daha əvvəl də gündəmə gələn etimadyaradıcı tədbirlər paketini yeni bir təklif kimi dünyay təqdim etmək istəməsi gərginliyi daha da artıracaq. Afina illər boyu həll prosesinə heç bir töhfə verməyən prinsip və təklifləri təkrarən müzakirə masasına gətirmək istəyərkən, Ankara bəyan edir ki, əgər bir müzakirə olacaqsa, iki toplum arasında deyil, iki dövlət arasında olacaq.
Yunanıstan Maraşı geri almaq istəyir, Şimali Kipr Türk Respublikası (ŞKTR) isə buranın Türk torpağı olduğunu ifadə edir. Yunan tərəfi adanın ətrafındakı enerji mənbələri üzərində ŞKTR-in də haqqı olduğunu etiraf etsə də, əməli proseslərdə böyük payı özünə götürmək dərdindədir. Türk tərəfi isə öz haqqını yedirməyəcəyini açıq şəkildə bəyan edir.
Doğrusu, indiki mənzərədə yenidən bir müzakirə masası qurulsa belə, yunanların bundan qaçacaqlarını, yaxud da ən həlledici məqamda imtina edəcəklərini proqnozlaşdırmaq çətin deyil.
ŞKTR Prezidenti Ersin Tatar bu mövzuda öz təkliflərini qısa müddət sonra ictimaiyyətə açıqlayacaqlarını bildirdi. Ehtimal etmək olar ki, Türk tərəfinin mövqe və mübarizəsində bir dəyişiklik olmayacaq.
Yunanıstan və Kiprdəki yunan idarəetməsinin birgə, istər Egey adaları üzərində, istərsə də Şərqi Ağdəniz üzərindəki siyasəti bu şəkildə davam etdikcə faydalı bir müzakirənin mümkünsüzlüyü ortadadır.
Bütün bu proseslərin fonunda, təxminən 3 ay sonra ŞKTR üçün tarixi bir yenilik yaşanacaq. Şimali Kipr Türk Dövlətləri Təşkilatına (TDT) müşahidəçi üzvlük üçün müraciət edib və yayın sonlarında Özbəkistanda keçiriləcək liderlər zirvəsində bununla bağlı qərar qəbul ediləcək. Türkiyənin xarici işlər naziri Mövlud Çavuşoğlu Kiprə sonuncu səfərində bu məsələni xüsusilə dilə gətirdi. Özü şəxsən prosesin başından bəri bu istiqamətdə gərgin bir diplomatik fəaliyyətdədir.
Hazırda bu xüsusda müsbət bir meyllənmə olduğunu söyləməyək. ŞKTR bir türk dövləti qismində İslam Əməkdaşlıq Təşkilatında (İƏT) da müşahidəçi üzvdür. Ukraynadakı müharibə TDT-nı da öz daxilində daha güclü bir əməkdaşlığa, genişlənməyə vadar edir. ŞKTR də üzv olacağı halda, Macarıstan ilə birlikdə 7 üzvü olan TDT bütün müstəqil türk dövlətlərini bir araya gətirmiş olacaq.
TDT daxilində iki cür üzvlük sistemi var: tamhüquqlü üzvlər və müşahidəçi statuslu üzvlər. Hazırda Macarıstan və Türkmənistan müşahidəçi statuslu üzvlərdir. Lakin idarəetmə mexanizmində böyük bir fərq yoxdur. Hər bir üzv bütün mənalarda bərabər şəkildə təşkilatın parçalarıdır.
ŞKTR-in üzvlüyünün təsdiqlənməsindən sonra bu türk dövlətinin TDT və onun vahid qurumları ilə birbaşa və dolayı əlaqələrinin önü açılacaq. Məsələn, Türksoy, Türk Akademiyası, TÜRKPA əlaqəli qurumlar, AGİT, CICA, ÜST kimi təşkilatlar isə TDT-nin qarşılıqlı münasibətdə olduğu qurumlardır.
Və ən çox diqqət çəkən, gözlənilən məqam üzv ölkələrin gələcəkdə ŞKTR-in müstəqilliyini tanıması qərarıdır. Hələlik liderlər zirvəsi baş tutsun, üzvlük məsələsi həllini tapsın, müstəqilliyin tanınması mövzusunu da birlikdə müzakirəyə çıxararıq.
Müəllif: Prof. Dr. Kürşad Zorlu
Mənbə: "haberturk.com.tr"
AYNA
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Rusiya nüvə silahı tətbiq edə bilərmi? - AKTUAL
Bu gün, 18:11 |
|
|
|
| • Sən Allah, gedin ayıbınıza kor olun...
Bu gün, 18:06 |
|
|
|
| • “Səhiyyəmizdəki problemləri paylaşdığım üçün səhifəm bağlandı” - AXI NİYƏ?..
Bu gün, 18:03 |
|
|
|
| • İki nazir Paşinyanın həyat yoldaşının fondundan ayrılıb - KİV
Bu gün, 18:00 |
|
|
|
| • Bakı Avropa Liseyi direktoru cərimələnir - BUNA GÖRƏ...
Bu gün, 17:58 |
|
|
|
| • Vitse-Spikerin köməkçisi hakim təyin edildi - FOTO
Bu gün, 17:58 |
|
|
|
| • Tərtərdə "Azərbaycan Bayrağı" ordenli Elnur Salahovun qardaşının toy mərasimi keçirilib - FOTO
Bu gün, 17:55 |
|
|
|
| • SDU-da işdən çıxarılan fəlsəfə doktoru məhkəməyə üz tutdu - QALMAQAL
Bu gün, 17:52 |
|
|
|
| • Qadın ərinin dayısı oğluna şəkillərini göndərdi, gecəyarısı isə… - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 17:43 |
|
|
|
| • Paşinyan revanşist rəqiblərini SIRADAN ÇIXARIR
Bu gün, 17:37 |
|
|
|
| • “Müharibədə yalnız Putin günahkar deyil” - Zelenski
Bu gün, 17:34 |
|
|
|
| • Aktyor Müşfiq Şahverdiyev məhkum edildi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 17:32 |
|
|
|
| • İranın 40 illik casus şəbəkəsi aktivləşdi: Risk var, təqib başladı - İLGİNC
Bu gün, 17:29 |
|
|
|
| • "Başım toylara qarışdı, ikinci övladım olmadı"
Bu gün, 17:27 |
|
|
|
| • Paşinyan üçün son seçim: Referenduma getmədən Bakının tələbi icra edilir - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 17:22 |
|
|
|
| • Turizm mərkəzi 529 minlik spesifik xüsusi geyimləri - BU ŞİRKƏTDƏN ALDI
Bu gün, 17:19 |
|
|
|
| • “Milli dövlətçiliyi dağıtmaq üçün qadınlardan istifadə edilir” - Akif İslamzadə
Bu gün, 17:14 |
|
|
|
| • I, yoxsa II Qarabağ müharibəsində daha çox veteran olub? – Rəsmi məlumat
Bu gün, 17:12 |
|
|
|
| • "Nazir olmayan yerdə nazirdir..." - FAKT BELƏDİR...
Bu gün, 17:09 |
|
|
|
| • Konqresmensayağı abırsızlıq: - yaxud Pallonenin pulunu verin kirisin, haylar!
Bu gün, 17:06 |
|
|
|
| • Ağdam şəhərində 23,7 milyon manatlıq layihənin icrasına başlanılır
Bu gün, 17:04 |
|
|
|
| • 101 minlik qızılı Azərbaycana keçirmək istəyən "Duty Free"nin keçmiş əməkdaşlarının cinayət işi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 17:01 |
|
|
|
| • MN-in Hərbi-Texniki Təchizat Baş İdarəsinin rəisi vəzifəsi Fərid Əliyevə həvalə edilib - ƏMR
Bu gün, 16:40 |
|
|
|
| • "Adamın Lənkərana qonağı gələndə utanır..." - FAKT BUDUR!
Bu gün, 16:39 |
|
|
|
| • Vergi borcu olan şirkət rəhbərinin ölkədən çıxışına qadağa qoyula bilər - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 16:25 |
|
|
|
| • Bir sıra birinci instansiya məhkəmələrinə hakimlər təyin edilib - SƏRƏNCAM
Bu gün, 16:22 |
|
|
|
| • Yüksək bal toplayan müəllimlərə YENİ GÜZƏŞTLƏR?
Bu gün, 16:04 |
|
|
|
| • Azərbaycanda polislərin maaşı gələn il artırıla bilər
Bu gün, 15:55 |
|
|
|
| • Nə vaxt və kimdən təzminat ala bilərik? - Vəkil danışdı
Bu gün, 15:40 |
|
|
|
| • Azərbaycan Ordusunun Baş Qərargah rəisi Pakistanda işgüzar səfərdədir
Bu gün, 15:35 |
|
|
|
| • “Düşünürlər, deputat kiminsə evinin damını düzəltməlidir…” – Tənzilə Rüstəmxanlı
Bu gün, 15:33 |
|
|
|
| • Qarpız satan şərikinin arvadıyla "eşq" yaşadı: - "Gördüm darvazanın ağzında..."
Bu gün, 15:30 |
|
|
|
| • Onlar da Əfqanıstanda döyüşüb, ora at sürməyə getməyiblər ki? - Siyavuş Novruzov
Bu gün, 15:25 |
|
|
|
| • "Çantalara iş imitasiyası yaratmaq üçün lent yapışdırırlar" - Aparıcı DGK ilə bağlı araşdırma aparılmasını tələb edir
Bu gün, 15:23 |
|
|
|
| • “Unibank”da yeni təyinat - ƏMR
Bu gün, 15:19 |
|
|
|
| • "Bolt" gediş haqqını niyə ikiqat çıxır? – Əlavə vəsaitin tutulması...
Bu gün, 15:15 |
|
|
|
| • Rayon xəstəxanalarında ölümlər buna görə çoxalıb – Həkimdən şok açıqlama
Bu gün, 15:11 |
|
|
|
| • Bakıdan qaçan Pallone görün nə dedi – Paşinyan da gəlsəydi, qovulardı?..
Bu gün, 15:03 |
|
|
|
| • İki təqaüdçü daxil 4 nəfəri piramida şəbəkəsinə cəlb etdi - Həbs olundu
Bu gün, 14:43 |
|
|
|
| • Paşinyan Vatikandan dəstək umur - ŞƏRH
Bu gün, 14:00 |
|
|
|
| • "BMT-nin Komissiyasında qətnamənin qəbul edilməsi itkin düşmüş soydaşlarımızın taleyini müəyyənləşdirəcək"
Bu gün, 13:58 |
|
|
|
| • “Çox insanlar tənqidlə təhqir etməyi səhv salırlar”
Bu gün, 13:20 |
|
|
|
| • Ermənistan və Türkiyə diplomatları görüşdü – Sərhədlər açılacaq?
Bu gün, 13:09 |
|
|
|
| • Aİ-nin müşahidə missiyası Azərbaycanla sərhəddən gedir? - Rəsmi açıqlama
Bu gün, 13:04 |
|
|
|
| • Kiyevin Qərbin qeyri-nüvə raketlərindən Rusiyaya qarşı istifadə etməsi nüvə reaksiyasına səbəb ola bilər - Kreml açıq şəkildə HƏDƏLƏDİ
Bu gün, 13:02 |
|
|
|
| • Paşinyan Alagöz dağını paylaşdı, ermənilər etiraz etdi - FOTO
Bu gün, 12:59 |
|
|
|
| • Təhlükəli proses başlayır, Ermənistan ordusu... - Abramyan
Bu gün, 12:56 |
|
|
|
| • Rza Pəhləvi Trampdan Xamnei rejimini bitirməyi istədi
Bu gün, 12:54 |
|
|
|
| • "Şou əhli qış yuxusuna gedib"
Bu gün, 12:45 |
|
|
|
| • Arabir yağış yağacağı ehtimalı var - belə deyirlər...
Bu gün, 12:42 |
|
|
|
|
